Τι γίνεται με τις κατασχέσεις του Δημοσίου και Τραπεζών στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Μαρίνα Γ. Παυλίδου, Δικηγόρος
Παρ’ Εφέταις (Τηλ. 2541 029222)
Σύμφωνα με το Ν. 4336/2015
(ΦΕΚ Α 96/14-8-2015 ) και την Υποπαράγραφο Δ.1:
Τροποποίηση του ΝΔ 356/1974 (Α ́90), 4152/2013 (Α ́107), 4172/2013(Α ́167),
4174/2013 (Α ́170), 4305/2014 (Α ́237), 4321/2015 (Α ́32) αναφέρει ότι το πρώτο
εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 31 ΚΕΔΕ αντικαθίσταται ως εξής: «Καταθέσεις
σε πιστωτικά ιδρύματα σε ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του
ποσού των χιλίων διακοσίων πενήντα (1.250) ευρώ μηνιαίως για κάθε φυσικό
πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.»
Κατόπιν της αλλαγής της
νομοθετικής διάταξης εξεδόθη η ΠΟΛ 1222 με τίτλο «Διευκρινίσεις για τη μείωση
του ορίου του ακατάσχετου ποσού μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων
των οφειλετών του Δημοσίου και καταθέσεων φυσικών προσώπων σε πιστωτικά ιδρύματα»
Με την ΠΟΛ 1222, κοινοποιούνται
οι διατάξεις
των περιπτώσεων 8α και 8β της υποπαραγράφου Δ.1 (τροποποίηση διατάξεων του ν.δ.
356/1974-ΚΕΔΕ) της παραγράφου Δ (ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου
Οικονομικών) του Μέρους Β’ του άρθρου 2 του ν. 4336/2015: «Συνταξιοδοτικές
διατάξεις-Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό
Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας
Χρηματοδότησης», με τις οποίες επήλθαν τροποποιήσεις στο άρθρο 31 του ΚΕΔΕ
και συγκεκριμένα:
α) μειώθηκε το όριο του
ακατάσχετου ποσού μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων των οφειλετών
του Δημοσίου από χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ σε χίλια (1.000) ευρώ, ενώ για
ποσά άνω των χιλίων (1.000) ευρώ έως χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ επιτρέπεται
η κατάσχεση επί του ½ αυτών και τέλος για ποσά άνω των χιλίων πεντακοσίων
(1.500) ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του συνόλου του υπερβάλλοντος των
χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ ποσού και
β) μειώθηκε το ακατάσχετο ποσό
στις καταθέσεις φυσικών προσώπων σε πιστωτικά ιδρύματα για έναν και μοναδικό
ατομικό ή κοινό λογαριασμό και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα από χίλια
πεντακόσια (1.500) ευρώ σε χίλια διακόσια πενήντα (1.250) ευρώ μηνιαίως, για
ενημέρωσή σας και ενιαία εφαρμογή αυτών.
Ειδικότερα:
1) Με την περίπτωση 8α της
υποπαραγράφου Δ.1 της παραγράφου Δ του Μέρους Β’ του άρθρου 2 του ν. 4336/2015
αντικαθίσταται η περίπτωση ε’ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 31 του ν.δ.
356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) και εξαιρούνται της κατάσχεσης εις χείρας τρίτων οι
απαιτήσεις από μισθούς, συντάξεις καθώς και κάθε είδους ασφαλιστικά βοηθήματα
που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως, αφαιρουμένων των
υποχρεωτικών εισφορών, είναι μικρότερο από χίλια (1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις
δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το
Δημόσιο επί του ½ του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του
ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, ενώ για ποσά άνω των χιλίων
πεντακοσίων (1.500) ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του συνόλου του
υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ. Η διάταξη εφαρμόζεται
τόσο στις κατασχέσεις που επιβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος της (δηλ. από 19-08-2015 ),
ανεξάρτητα από το χρόνο γένεσης των απαιτήσεων του Δημοσίου καθώς και στις ήδη
επιβληθείσες ενεργείς κατασχέσεις για τις απαιτήσεις (από μισθούς, συντάξεις
και κάθε είδους ασφαλιστικά βοηθήματα) του οφειλέτη έναντι του τρίτου που
γεννώνται από την έναρξη ισχύος της (δηλαδή κατασχέσεις για τις οποίες ο τρίτος
έχει προβεί σε θετική δήλωση και υφίστανται αποδοτέα από αυτόν ποσά στο Δημόσιο
με βάση τις προγενέστερες διατάξεις).
Διευκρινίζεται ότι στην έννοια
των υποχρεωτικών εισφορών εμπίπτουν οι υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές και
τυχόν υποχρεωτικές κρατήσεις που επιβάλλονται με νόμο, όπως είναι οι
υποχρεωτικές κρατήσεις του άρθρου 38 του ν. 3986/2011, ενώ δεν εμπίπτουν ο
παρακρατούμενος Φ.Μ.Υ., το παρακρατούμενο ποσό έναντι της ειδικής εισφοράς
αλληλεγγύης του άρθρου 29 του ν. 3986/2011 καθώς και τυχόν παρακρατήσεις από
δάνεια.
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση
που ο οφειλέτης του Δημοσίου λαμβάνει σύνταξη, μισθό ή ασφαλιστικό βοήθημα από
δύο ή περισσότερους φορείς, για την επιβολή της κατάσχεσης κατά τα ρητώς
αναφερόμενα στην ως άνω διάταξη νόμου λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό αυτών.
Για τις κατασχέσεις που θα επιβληθούν μετά την έναρξη ισχύος της παραπάνω
διάταξης, θα πρέπει στο κατασχετήριο να προσδιορίζεται το ακριβές ποσό που
κατάσχεται (όχι ποσοστό), ώστε να εφαρμόζονται οι περιορισμοί που τίθενται στον
νόμο, δηλαδή το συνολικό ποσό που απομένει στον οφειλέτη να μην είναι μικρότερο
από τα ανωτέρω ρητά καθορισθέντα όρια.
Μόνο όσοι το δηλώσουν
απολαμβάνουν της προστασίας.
Καλό θα είναι όσοι επιθυμούν να
ενταχθούν στην προστασία της συγκεκριμένης νομοθετικής διάταξης, να
συμβουλευτούν το δικηγόρο τους και το λογιστή τους, σχετικά με τη διαδικασία, η
οποία δεν γίνεται αυτομάτως, αλλά με πρωτοβουλία του εκάστοτε οφειλέτη. Σε κάθε
περίπτωση, η διάταξη ισχύει από 19.8.2015 , χρόνο δημοσίευσης του νόμου στο
ΦΕΚ.
Τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν
γνωστοποιήσει τον μοναδικό τραπεζικό λογαριασμό τους στο πληροφοριακό σύστημα
της Φορολογικής Διοίκησης, απαιτείται για την εφαρμογή της διάταξης αυτής η
υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης, με την οποία θα γνωστοποιείται ο μοναδικός
ακατάσχετος τραπεζικός λογαριασμός. Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός
περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων θα πρέπει να γνωστοποιηθεί
αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός (άρθρο 31 παρ. 2 εδάφια δεύτερο και
τρίτο του Κ.Ε.Δ.Ε., σχετ. και η ΠΟΛ.1109/14.4.2014 ).
Η γνωστοποίηση γίνεται
ηλεκτρονικά και δεν χρειάζεται η προσέλευση στην εκάστοτε αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Τι γίνεται με τις κατασχέσεις από
τις Τράπεζες;
Ήδη από το 2008, οπότε ξεκίνησε
πραγματικά και αθόρυβα η κρίση με τα προσωπικά στεγαστικά και καταναλωτικά
δάνεια να αρχίζουν να «κοκκινίζουν» επικίνδυνα σε μια υφέρπουσα οικονομία που
άρχιζε να πνέει τα λοίσθια, πολλοί εκ των συμπολιτών μας αιφνιδιάστηκαν, όταν
προσπαθώντας να κάνουν ανάληψη από τον τραπεζικό τους λογαριασμό, έβλεπαν το
υπόλοιπο τους μηδενικό! Ήταν η πρώτη μαζική επαφή με αυτό που οι νομικοί είναι
εξοικειωμένοι ως όρο «κατάσχεση εις χείρας τρίτου». Το ερώτημα που
δημιουργήθηκε σε όλους ήταν με ποιο δικαίωμα έκανε κάτι τέτοιο η Τράπεζα.
Μπορεί άραγε ο καθένας να μπαίνει στον τραπεζικό μας λογαριασμό και να μας
παίρνει τα χρήματα, αν χρωστάμε; Και αν ναι, τότε το ίδιο μπορεί άραγε να κάνει
η ΔΕΗ, οι εταιρείες κινητής και σταθερής
τηλεφωνίας, οι πάροχοι ύδρευσης και άδρευσης;
Σε όλα αυτά έρχεται να μας δώσει
απαντήσεις σαφείς και καίριες ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, σύμφωνα με τον
οποίο εφαρμόζεται και το δίκαιο της εκτέλεσης. Σύμφωνα, λοιπόν, με το αρ. 982 ΚΠολΔ:
«Μπορούν να κατασχεθούν:
α) χρηματικές απαιτήσεις εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση
κατά τρίτων μη εξαρτώμενες από αντιπαροχή ή απαιτήσεις του κατά τρίτων για
μεταβίβαση της κυριότητας κινητών μη εξαρτώμενη από αντιπαροχή,
β) κινητά πράγματά του που βρίσκονται στα χέρια τρίτου.
2.
Εξαιρούνται από την κατάσχεση
α) πράγματα που μπορούν να υποστούν άμεση φθορά,
β) η εταιρική μερίδα σε προσωπικές εταιρίες,
γ) απαιτήσεις διατροφής που πηγάζουν από το νόμο ή από διάταξη τελευταίας
βούλησης, καθώς και απαιτήσεις για συνεισφορά των συζύγων στις ανάγκες της
οικογένειας,
δ) απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν πρόκειται
να ικανοποιηθεί απαίτηση για διατροφή που στηρίζεται στο νόμο ή σε διάταξη τελετυταίας
βούλησης ή για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας, οπότε επιτρέπεται να
γίνει κατάσχεση έως το μισό, αφού ληφθούν υπόψη τα ποσά που εισπράττει ο
υπόχρεος, το μέγεθος των υποχρεώσεων που του δημιουργεί ο γάμος του για
αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και ο αριθμός των δικαιούχων.
ε) κάθε είδους κοινοτικές ενισχύσεις ή
επιδοτήσεις στα χέρια του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ως τρίτου, μέχρι την κατάθεση τους
στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων
ή την με άλλο τρόπο καταβολή τους σε αυτούς.
*** Η περίπτωση ε΄ προστέθηκε με
την παρ.2 άρθρ.29 Ν.3147/2003, ΦΕΚ Α
135/5.6.2003.
3. Η εξαίρεση της περίπτωσης δ`
της παραγράφου 2 ισχύει και όταν η καταβολή του ποσού γίνεται με κατάθεση σε
τραπεζικό λογαριασμό του οφειλέτη σε πιστωτικό ίδρυμα. Η εξαίρεση ισχύει μόνο
στην έκταση που ο λογαριασμός παρουσιάζει υπόλοιπο που δεν υπερβαίνει, κατά το
χρονικό διάστημα από την επιβολή της κατάσχεσης έως την επόμενη ημέρα της
καταβολής, το ποσό της εξαιρούμενης από την κατάσχεση απαίτησης."
Διαβάζοντας αρχικά κανείς τη
διάταξη θεωρεί ότι ο μισθός του και η σύνταξη του, ή η επιδότηση του είναι
προστατευμένη. Με μια προσεκτική, όμως, συνδυαστική ανάγνωση, εξάγει κανείς τα
παρακάτω απλοποιημένα νομικά συμπεράσματα:
Η σύνταξη και ο μισθός κάποιου
είναι προστατευμένα από τα χέρια των Τραπεζών ΜΟΝΟ ΕΦΟΣΟΝ
i) η καταβολή αυτής γίνεται σε
τραπεζικό λογαριασμό και
ii) εφόσον το υπόλοιπο του
τραπεζικού λογαριασμού δεν υπερβαίνει κατά την επιβολή της κατάσχεσης το
εξαιρούμενο ποσό (δηλ. το μισθό ή τη σύνταξη) και ως την επόμενη ημέρα της
καταβολής του εξαιρούμενου ποσού.
Με απλά λόγια, δεν μπορούν να σας
κατάσχουν το μισθό ή τη σύνταξη σας από τον ίδιο τον εργοδότη ή το ίδιο το
ασφαλιστικό ταμείο. Όμως, όταν κατατεθεί στον τραπεζικό λογαριασμό, εκείνη την
ημέρα της κατάθεσης, μπορούν να σας κατάσχουν το υπερβάλλον ποσό της σύνταξης ή
του μισθού σας και από την επόμενη ημέρα, ΟΛΟ ΤΟ ΠΟΣΟ.
Παράδειγμα, έχει ένας μισθωτός
έναν τραπεζικό λογαριασμό μισθοδοσίας. Την 5η ημέρα κάθε μήνα κατατίθεται
αυτόματα σε αυτόν το ποσό των 900 ευρώ. Εάν ο λογαριασμός έχει μόνο αυτά τα 900 ευρώ στις 5 του μηνός, δεν μπορούν να του
κατάσχουν τα χρήματα. Αν δεν τα κάνει ανάληψη, όμως, από τις 6 του μηνός
μπορούν να του κατάσχουν όλο το ποσό.
Ας πούμε ότι ο ίδιος εργαζόμενος
είχε υπόλοιπο 320 ευρώ, πριν την καταβολή του μισθού του. Στις 5 του μηνός θα
έχει υπόλοιπο, 900 συν 320, 1.220 ευρώ. Η Τράπεζα ή οποιοσδήποτε τρίτος μπορεί
να του κατάσχει 320 ευρώ στις 5 του μηνός. Από τις 6 του μηνός μπορεί να του
κατάσχει 1.220 ευρώ.
Επειδή, υπάρχει πλέον περιορισμός ως προς τις
αναλήψεις μέχρι του ποσού των 420 ευρώ, μία λύση είναι να «σπάζετε τα ποσά» και
να μεταφέρετε αυθημερόν σε άλλους τραπεζικούς λογαριασμούς συγγενικών ή άλλων
προσώπων.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή το
δίκαιο εκτέλεσης είναι εξαιρετικά περίπλοκο και έχει πολλά «ψιλά γράμματα» καλό
είναι να συμβουλεύεστε πριν από κάθε κίνηση σας το νομικό σας σύμβουλο και το
λογιστή σας, καθώς «το προλαμβάνειν βέλτιον του θεραπεύειν».
Πηγές: www.odigostoupoliti.eu
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου