Τελευταία ευκαιρία για έξοδο από το Δημόσιο

Ύστατη ευκαιρία για έξοδο στη σύνταξη έχουν τέσσερις κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να αποφύγουν ανατροπές στα θεμελιωμένα δικαιώματα. Όσοι «κλειδώνουν» δικαίωμα μέσα στη χρονιά διασώζονται από τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2015.

Καθοριστικό παράγοντα αποτελεί το έτος συμπλήρωσης της... πολυπόθητης 25ετίας, καθώς επηρεάζει τόσο το όριο ηλικίας όσο και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Στο Δημόσιο τρεις είναι οι κρίσιμες ημερομηνίες:

• Συντάξεις. Δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2014.

Για τους δημοσίους υπαλλήλους το 2014 είναι η τελευταία χρονιά θεμελίωσης πριν τεθεί σε εφαρμογή η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων μετά την 1η Ιανουαρίου 2015

• Όρια ηλικίας. Τυχεροί είναι όσοι πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα με τη συμπλήρωση 25ετίας μέχρι το τέλος του 2012.

• Εφάπαξ. Διασώζονται από τον νέο τρόπο υπολογισμού όσοι πρόλαβαν να υποβάλουν αίτηση μέχρι τον Αύγουστο του 2013.

Όπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, «για τους δημοσίους υπάλληλους το 2014 είναι η τελευταία χρονιά θεμελίωσης πριν τεθεί σε εφαρμογή η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων μετά την 1η Ιανουαρίου 2015. Ετσι, όσοι θα θεμελιώσουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα μέχρι και το τέλος του έτους θα αποφύγουν την αλλαγή και η σύνταξή τους θα υπολογιστεί με τον ισχύοντα τρόπο και όχι τον μεικτό υπολογισμό που θα ισχύσει από το νέο έτος».

Τη δυσμενή αυτή αλλαγή θα κατορθώσουν να αποφύγουν όλες οι κατηγορίες ασφαλισμένων στο Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που θεμελίωσαν ή θα θεμελιώσουν δικαίωμα με συμπλήρωση των απαραίτητων 25 ετών ασφάλισης.

Αυτήν την στιγμή εκδίδεται το βοήθημα σε όσους υπέβαλαν αίτηση τον Δεκέμβριο του 2012

Όσον αφορά στις προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος, τέσσερις είναι οι βασικές κατηγορίες στο Δημόσιο για τους ασφαλισμένους από το 1983 έως και το 1992:

1. Δημόσιοι υπάλληλοι με 25ετία (γενική κατηγορία). Η θεμελίωση γίνεται μόνο με τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και η «έξοδος» όποτε συμπληρωθεί το όριο ηλικίας. Ο χρόνος αυτός μπορεί να συμπληρωθεί με τη χρήση τόσο του χρόνου του Δημοσίου όσο και του χρόνου ασφάλισης σε φορείς του ιδιωτικού τομέα, αλλά και με την εξαγορά πλασματικών ετών.

Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης συμπληρωθούν μέχρι το 2010, πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 65 για τους άντρες και στα 60 για τις γυναίκες.

Το 2011 και το 2012 ισχύουν ενιαία όρια συνταξιοδότησης, με κερδισμένους τους άντρες ασφαλισμένους. Ειδικότερα για θεμελίωση μέσα στο 2011 πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 61, ενώ το 2012 στα 63.

Ωστόσο, αν η θεμελίωση γίνει μετά το 2013, το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη πάει στα 67. Σημειώνεται πως στα 67 μπορούν να αποχωρήσουν με πλήρη αναλογική σύνταξη και όσοι έχουν τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης με τελευταίο φορέα το Δημόσιο.

Πέντε χρόνια νωρίτερα μπορούν να αποχωρήσουν όσοι δημόσιοι υπάλληλοι επιλέξουν τη μειωμένη σύνταξη. Το «πέναλτι» διαμορφώνεται είτε στο 4,5% είτε στο 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη.

Έτσι οι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει την 25ετία μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 60 ετών οι άνδρες και 55 οι γυναίκες.

Το 2011 μειωμένη σύνταξη δίνεται σε άντρες και γυναίκες στα 56 και το 2012 στα 58. Τέλος, όσοι έχουν συμπληρώσει τα 25 έτη ασφάλισης από την 1η Ιανουαρίου 2013 κι έπειτα δικαιούνται μειωμένη σύνταξη από το 62ο έτος της ηλικίας τους κι έπειτα.

2. Δημόσιοι υπάλληλοι με 35ετία. Οσοι ασφαλισμένοι του Δημοσίου έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 58 ετών με 35ετία. Για το 2011 το όριο παραμένει στα 58, αλλά απαιτούνται 36 έτη ασφάλισης για την «έξοδο», ενώ το 2012 χρειάζονται 37 έτη και το 59ο έτος. Από την 1η Ιανουαρίου 2013 κλείνουν οι πόρτες για όσους δεν έχουν 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος.

3. Γονείς ανηλίκων. Σύνταξη στα 50 δικαιούνται οι μητέρες και οι χήροι πατέρες ανηλίκων που συμπλήρωσαν 25ετία μέχρι το τέλος του 2010. Το 2011 και το 2012 ισχύουν ενιαίες ρυθμίσεις για όλους τους γονείς ανηλίκων (άντρες και γυναίκες), με τη σύνταξη να καταβάλλεται στα 52 και στα 55 αντίστοιχα. Από το 2013 δεν υπάρχει ευνοϊκό καθεστώς για όσους δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα.

4. Τρίτεκνοι. Για θεμελίωση μέχρι το τέλος του 2010 το δικαίωμα παρέχεται μόνο στις γυναίκες και η έξοδος γίνεται άνευ ορίου ηλικίας. Το 2011 το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 52ο έτος για άντρες και γυναίκες και το 2012 στα 55.

Ποιοι σώζουν το εφάπαξ από τις μειώσεις 12%-14%

Διασώζονται από τις μειώσεις στο εφάπαξ όσοι δημόσιοι υπάλληλοι κατέθεσαν αίτηση μέχρι και τον Αύγουστο του 2013. Οι υπόλοιποι θα δουν το βοήθημα να υπολογίζεται με τον νέο μαθηματικό τύπο, εξέλιξη που σε πρώτη φάση οδηγεί σε μία μείωση 12% έως 14%. Αυτήν τη στιγμή εκδίδεται το βοήθημα σε όσους υπέβαλαν αίτηση τον Δεκέμβριο του 2012, ενώ σε εκκρεμότητα είναι περίπου 40.000 αιτήσεις. Ενδεικτικά, δημοσιεύονται χαρακτηριστικά παραδείγματα για το ύψος του εφάπαξ που θα πάρουν οι δημόσιοι υπάλληλοι:

1 Εργαζόμενος με 35 έτη υπηρεσίας στην κατηγορία Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα πάρει φέτος 29.770 ευρώ (με βάση μία μέση μείωση 13%). Σε περίπτωση που είχε αποχωρήσει από την εργασία του μέχρι το τέλος του Αυγούστου δικαιούται 34.220 ευρώ.

2 Εργαζόμενος με 35ετία στην κατηγορία Τεχνολογική Εκπαίδευση που θα βγει φέτος στη σύνταξη θα πάρει εφάπαξ περίπου 33.246 ευρώ. Συνάδελφός του που είχε αποχωρήσει πέρυσι τον Αύγουστο δικαιούται 38.214 ευρώ.

3 Εργαζόμενος με 35ετία στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση θα πάρει εφάπαξ 34.735 ευρώ. Μέχρι το τέλος Αυγούστου το εφάπαξ διαμορφωνόταν στα 39.926 ευρώ.

4 Εργαζόμενος με 25ετία στην κατηγορία Υποχρεωτική Εκπαίδευση δικαιούται φέτος εφάπαξ περίπου 15.159 ευρώ (για αιτήσεις που έγιναν μέχρι το τέλος Αυγούστου το βοήθημα είναι 18.715 ευρώ).

5 Εργαζόμενος με 25ετία στην κατηγορία Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα πάρει φέτος 18.749 ευρώ. Σε περίπτωση που είχε αποχωρήσει από την εργασία του μέχρι το τέλος Αυγούστου θα δικαιούνταν 21.603 ευρώ.

6 Εργαζόμενος με 25ετία στην κατηγορία Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση θα πάρει φέτος εφάπαξ 21.910 ευρώ (για αιτήσεις που έγιναν μέχρι το τέλος Αυγούστου το βοήθημα είναι 25.184 ευρώ).

Θεμελιωμένο δικαίωμα
Ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης

Για τους δημοσίους υπαλλήλους που θα θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς ως βάση υπολογισμού λαμβάνονται οι συντάξιμες αποδοχές με βάση τον μισθό του υπαλλήλου τον Οκτώβριο του 2011. Ετσι στις συντάξιμες αποδοχές περιλαμβάνονται:

• Ο Βασικός Μισθός

• Το χρονοεπίδομα (όπου λαμβάνεται)

• Το επίδομα των 140,80 ευρώ

• Το επίδομα θέσης ευθύνης για όσους το λαμβάνουν (χρειάζεται παραμονή στη θέση μία πλήρη διετία)

• Το επίδομα ειδικής απασχόλησης για τους εργαζομένους των ΟΤΑ που υπάγονται στα ΒΑΕ

• Το επίδομα εξωδιδακτικής προετοιμασίας και βιβλιοθήκης για τα μέλη ΔΕΠ

Το οικογενειακό επίδομα δεν συνυπολογίζεται στις συντάξιμες αποδοχές, το λαμβάνει όμως ο συνταξιούχος με τη σύνταξή του όπως και το επίδομα εξομάλυνσης. Για τον χρόνο που έχουν συμπληρώσει στην ασφάλιση του Δημοσίου οι υποψήφιοι συνταξιούχοι υπάλληλοι το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται τμηματικά. Συγκεκριμένα, η καταβαλλόμενη σύνταξη αποτελείται από το άθροισμα δύο επιμέρους ποσών:

1. Του ποσού που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης που έχουν συμπληρωθεί μέχρι 31/12/2007 και υπολογίζεται με ποσοστό αναπλήρωσης 80%, και

2. Του ποσού που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης που συμπληρώνονται μετά την 1/1/2008 και υπολογίζεται με τους ακόλουθους συντελεστές:

• Με συντελεστή 73% φέτος

• Με συντελεστή 72% το 2015

• Με συντελεστή 71% το 2016

• Με συντελεστή 70% το 2017.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως το τελικό ποσό της σύνταξης που καταβάλλεται στους δημοσίους υπαλλήλους αποτελείται από το άθροισμα των δύο επιμέρους ποσών.

Οι διατάξεις που μειώνουν το ποσό

Μια σειρά διατάξεων που έχουν ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια ψαλιδίζουν το ποσό της σύνταξης. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

1. Εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (Ν. 3865/ 2010). Δεν αφορά όσους παίρνουν κάτω από 1.400 ευρώ τον μήνα. Για ποσά από 1.400,01 ευρώ και πάνω η εισφορά ξεκινά από το 3% και σταδιακά αυξάνεται -ανάλογα με τη σύνταξη- μέχρι και το 14%.

2. Ειδική εισφορά που αφορά συνταξιούχους κάτω των 60 ετών που παίρνουν άνω των 1.700€ μετά την πρώτη παρακράτηση (Ν. 4002/2011). Η εισφορά κυμαίνεται από 6% έως 10%.

3. Νέα μείωση των συντάξεων με τον Νόμο 4024/2011. Η μείωση γίνεται στο ποσό που απομένει μετά τις δύο πρώτες παρακρατήσεις. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους μειώνεται κατά 40% το ποσό της κύριας σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.000€. Η μείωση αυτή διακόπτεται από την πρώτη του επόμενου μήνα από εκείνο κατά τον οποίο συμπληρώνει το 55ο έτος. Για όσους έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους, μειώνεται κατά 20% το ποσό της σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.200€. Το ποσό που περικόπτεται είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε ότι δεν αφορά το σύνολο της κύριας σύνταξης, αλλά το υπερβάλλον ποσό των 1.000 και 1.200€ αντίστοιχα.

4. Μείωση κατά 12% στο τμήμα της σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.300€. Οσοι παίρνουν κάτω από το όριο αυτό δεν επηρεάζονται από το συγκεκριμένο μέτρο. Με βάση τη νομοθεσία, μείωση γίνεται στο ποσό της σύνταξης που απομένει μετά τις τρεις παρακρατήσεις που ήδη αναφέρθηκαν (Ν. 4051/2012). Η εν λόγω μείωση αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία των συντάξεων που στο αρχικό τους ποσό βρίσκονται στην περιοχή των 1.500€.

5. Μείωση για ποσά συντάξεων που υπερβαίνουν τα 1.000€ (Ν. 4093/ 2012). Η μηνιαία σύνταξη ή το άθροισμα των μηνιαίων συντάξεων (κυρίων, επικουρικών και μερισμάτων) που υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ μειώνονται από 5% έως 20%.

Παραδείγματα - οδηγός για όλους

Ενδεικτικά παραδείγματα δημοσιεύονται για τους δημοσίους υπαλλήλους. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

Ερώτηση: Δημοτικός υπάλληλος ΠΕ, 53 ετών σήμερα, μητέρα 2 παιδιών, εκ των οποίων το ένα ανήλικο, προσελήφθη ως μόνιμη στον Δήμο το 1989. Είχε βασικό μισθό 1.241 ευρώ τον Οκτώβριο 2011. Πόση σύνταξη θα πάρει φέτος;

Απάντηση: Η μητέρα του παραδείγματος δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης. Εάν εξαγοράσει χρόνο σπουδών μπορεί να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις και τα όρια του 2011, δηλαδή για το 52ο έτος της ηλικίας της (έχει ήδη συμπληρώσει). Μπορεί επομένως να λάβει άμεσα πλήρη σύνταξη. Με εξαγορά 4 ετών από τις σπουδές το ποσό της σύνταξής της θα είναι 846 ευρώ περίπου. Δεν επηρεάζεται από αλλαγές από την 1η Ιανουαρίου 2015 και τη συμφέρει η παραμονή στην εργασία.

Ερώτηση: Εκπαιδευτικός, διορισμένος το 1988 και πατέρας 3 τέκνων 22, 20 και 17 ετών. Είναι σήμερα 54 ετών. Ο βασικός του μισθός το 2011 ήταν 1.345 ευρώ. Θα επηρεαστεί από τις αλλαγές;

Απάντηση: Eχει συνολικά άνω των 20 ετών ασφάλισης το 2011 και θεμελίωσε συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις για τους τρίτεκνους. Μπορεί να συνταξιοδοτηθεί άμεσα, καθώς έχει ήδη συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του και να εξαγοράσει για προσαύξηση της σύνταξής του συνολικά 9 έτη (4 σπουδών και 5 από τα τέκνα). Η σύνταξή τους με εξαγορές θα είναι 1.030 ευρώ περίπου. Συμφέρει να αποχωρήσει μετά τα 55.

Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ - Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ

Tα «μυστικά» της ασφαλιστικής νομοθεσίας πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πριν… ανοίξουν την πόρτα εξόδου.

Ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων διαφέρει ανάλογα με το ταμείο, ενώ αλλάζει πλήρως η διαδικασία από τη νέα χρονιά.

Επομένως οι ασφαλισμένοι που ετοιμάζονται να καταθέσουν τα χαρτιά τους για σύνταξη θα πρέπει να γνωρίζουν με ακρίβεια πώς θα υπολογιστεί το τελικό ποσό, ώστε να μη βρεθούν

προ εκπλήξεων.

Στο ΙΚΑ ως βάση για τον υπολογισμό της σύνταξης λαμβάνονται οι αποδοχές των πέντε καλύτερων ετών της τελευταίας δεκαετίας

Οπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, το ποσό που δικαιούται ο υποψήφιος συνταξιούχος είναι αναλογικό των χρημάτων που έχει καταβάλει για εισφορές, του συνολικού αριθμού ημερών ασφάλισης και του κατά πόσο η σύνταξή του θα υπολογιστεί με μείωση ή όχι.

Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

ΙΚΑ. Ως βάση για τον υπολογισμό της σύνταξης λαμβάνονται οι αποδοχές των πέντε καλύτερων ετών της τελευταίας δεκαετίας.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως λαμβάνεται υπόψη η δεκαετία που ξεκινά το προηγούμενο έτος από αυτό που υποβάλλεται η αίτηση.

Η επιλογή των καλύτερων ετών γίνεται με ευθύνη των υπηρεσιών του ΙΚΑ, έτσι ώστε για τον εργαζόμενο να ληφθούν υπόψη οι υψηλότερες αποδοχές αυτής της περιόδου.

Οσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1/1/2015, θα δουν το τελικό ποσό της σύνταξης να αποτελείται από δύο «τμήματα»

Ο συντάξιμος μισθός-που είναι η βάση υπολογισμού της σύνταξης-υπολογίζεται με την παρακάτω διαδικασία: Οι μικτές αποδοχές κάθε έτους της τελευταίας δεκαετίας, που προηγείται του έτους υποβολής της αίτησης- χωρίς το δώρο εορτών και το επίδομα αδείας- αναπροσαρμόζονται σε αποδοχές του τελευταίου πριν από τη σύνταξη έτους.

Παροχές όπως ετήσια μπόνους ή μηνιαίες προσαυξήσεις τύπου «κινήτρων» ή «ποσοστών» επί των οποίων γίνονται οι σχετικές κρατήσεις και αποτελούν κομμάτι των τακτικών αποδοχών λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των ετήσιων αποδοχών.

Στη συνέχεια το σύνολο των αναπροσαρμοσμένων πλέον αποδοχών διαιρείται με το σύνολο των ημερών εργασίας. Με τον τρόπο αυτόν προκύπτει το τεκμαρτό ημερομίσθιο του ασφαλιστικού βίου του μισθωτού.

Με βάση αυτό το τεκμαρτό ημερομίσθιο, ο ασφαλισμένος θα καταταγεί σε μια από τις 28 ασφαλιστικές κλάσεις που υφίστανται και θα γίνει ο τελικός υπολογισμός του ποσού της σύνταξης.

Δημόσιο. Για τον υπολογισμό της σύνταξης -με βάση το ν. 4024/2011- λαμβάνονται υπόψη οι συντάξιμες αποδοχές του Οκτωβρίου 2011. Δηλαδή ο βασικός μισθός, το επίδομα θέσης αν λαμβάνεται επί διετία και το επίδομα των 140 ευρώ.

Προσοχή, καθώς το πλήθος των επιδομάτων που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα δεν προσμετράται στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών. Κατά συνέπεια δεν συμμετέχει στη διαδικασία διαμόρφωσης του τελικού ποσού της σύνταξης.

Στις συντάξιμες αποδοχές περιλαμβάνονται: ο βασικός μισθός, το χρονοεπίδομα (όπου χορηγείται), το επίδομα των 140,80 ευρώ, το επίδομα θέσης ευθύνης για όσους το λαμβάνουν για μία διετία, το επίδομα ειδικής απασχόλησης για τους εργαζομένους των ΟΤΑ που υπάγονται στα ΒΑΕ, το επίδομα εξωδιδακτικής προετοιμασίας και βιβλιοθήκης για τα μέλη ΔΕΠ.

Για τον χρόνο που έχει συμπληρωθεί στην ασφάλιση του Δημοσίου, το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται τμηματικά με δύο τρόπους:

Το ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης που έχουν συμπληρωθεί μέχρι 31/12/2007. Υπολογίζεται με τις συντάξιμες αποδοχές του τελευταίου μήνα πριν από τη συνταξιοδότηση και με ποσοστό αναπλήρωσης 80% (2,286% για κάθε χρόνο ασφάλισης).

Το ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης που συμπληρώνονται μετά την 1/1/2008. Υπολογίζεται με τον μέσο όρο των συντάξιμων αποδοχών των τελευταίων 5 ετών και με ποσοστό αναπλήρωσης ως ακολούθως:

-Για το 2014 ποσοστό αναπλήρωσης 73%

-Για το 2015 ποσοστό αναπλήρωσης 72%

-Για το 2016 ποσοστό αναπλήρωσης 71%

-Από το 2017 και μετά ποσοστό αναπλήρωσης 70%

Οπως ήδη αναφέρθηκε, το τελικό ποσό της σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα των δύο επιμέρους ποσών.

Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών. Ο τρόπος υπολογισμού είναι ο ίδιος με το Δημόσιο με μόνη διαφορά το ότι οι αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη ως συντάξιμες αφορούν τον βασικό μισθό, το χρονοεπίδομα και τα πάγια επιδόματα (οικογενειακό, σπουδών κ.λπ.). Κατά τα λοιπά ισχύουν όσα ήδη αναφέρθηκαν για το Δημόσιο.

ΟΑΕΕ. Οι συντάξεις υπολογίζονται με βάση τις κατηγορίες που έχει ασφαλιστεί ο ελεύθερος επαγγελματίας. Επομένως όσο ψηλότερη η κατηγορία τόσο μεγαλύτερη είναι και η σύνταξη που λαμβάνει ο δικαιούχος.

ΕΤΑΑ. Η σύνταξη υπολογίζεται στη βάση ενός ποσού που καθορίζεται από τα καταστατικά των ταμείων ως βασικό ποσό και των προσαυξήσεων επί του ποσού αυτού που λαμβάνονται ανάλογα με το πόσα έτη έχει διανύσει ο ασφαλισμένος στο Ταμείο.

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης σε όσες περιπτώσεις υπάρχει διαδοχική ασφάλιση. Με το ν. 3863/2010 έχουν αλλάξει οι συντελεστές μετά την 1η Ιανουαρίου 2011 και έχει προστεθεί ο συντελεστής ωρίμανσης.

Κερδισμένοι από το εν λόγω καθεστώς ήταν και είναι κατά κύριο λόγο όσοι ασφαλισμένοι ξεκίνησαν από ταμεία μισθωτών (π.χ. ΙΚΑ).

Τα δύο τμήματα και οι συντελεστές αναπλήρωσης

Ριζικές αλλαγές έρχονται στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από τη νέα χρονιά. Συγκεκριμένα, όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2015, θα δουν το τελικό ποσό της σύνταξης να αποτελείται από δύο

Το πρώτο «κομμάτι» της σύνταξης θα αφορά τον χρόνο που έχει διανυθεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 και υπολογίζεται με τον παλιό τρόπο υπολογισμού (όπως έχει ήδη αναφερθεί). Το δεύτερο τμήμα θα αφορά τον χρόνο που έχει διανύσει ο ασφαλισμένος από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά και μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

Ο υπολογισμός αυτού του τμήματος γίνεται με τις συντάξιμες αποδοχές να πολλαπλασιάζονται με τους παρακάτω συντελεστές αναπληρώσεως:

Συντάξιμος χρόνος μέχρι 15 χρόνια με ποσοστό αναπλήρωσης 0,80% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 15 έτη και 1 ημέρα έως 18 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 0,86% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 18 έτη και 1 ημέρα έως 21 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 0,92% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 21 έτη και 1 ημέρα έως 24 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 0,99% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 24 έτη και 1 ημέρα έως 27 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,06% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 27 έτη και 1 ημέρα έως 30 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,14% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 30 έτη και 1 ημέρα έως 33 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,22% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 33 έτη και 1 ημέρα έως 36 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,31% για κάθε έτος

Συντάξιμος χρόνος από 36 έτη και 1 ημέρα έως 39 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,40% για κάθε έτος και

Συντάξιμος χρόνος πάνω από 39 έτη με ποσοστό αναπλήρωσης 1,50% για κάθε έτος.

Ο συντελεστής αναπληρώσεως για τα συντάξιμα έτη που θα διανυθούν από 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά, είναι αυτός που αντιστοιχεί στο τελευταίο πλήρες έτος του συνολικού συντάξιμου χρόνου. Στο ποσό αυτό θα προστεθεί και το τμήμα της βασικής συντάξεως, το οποίο έχει οριστεί στα 360 ευρώ.

Προσωρινό ποσό – Αναμονή έως και δύο χρόνια

Γερά νεύρα πρέπει να έχουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι, καθώς η έκδοση της πολυπόθητης απόφασης μπορεί να καθυστερήσει ακόμα και δύο έτη. Λύση μπορεί να δώσει η έκδοση προσωρινής σύνταξης, που αποτελεί ονομαστικά το 80% περίπου της παροχής από τον κύριο φορέα (δεν αποδίδεται προσωρινή σύνταξη από τα επικουρικά).

Το τελικό ποσό κρίνεται με βάση τα στοιχεία που έχει άμεσα προσβάσιμα και μηχανογραφημένα το Ταμείο σε συνδυασμό με την υπεύθυνη δήλωση του αιτούμενου. Σε γενικές γραμμές η προσωρινή σύνταξη δίνεται μέσα σε ένα τρίμηνο από την υποβολή της αίτησης.

Προσοχή, καθώς στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης το ποσό της προσωρινής σύνταξης δεν αφορά τον χρόνο που έχει διανυθεί σε όλα τα ταμεία, αλλά μόνο στον τελευταίο φορέα. Γι΄ αυτό και πολλές φορές είναι μόνο το κατώτατο όριο σύνταξης, δηλαδή περίπου 450 ευρώ

Διαφορετικές ρυθμίσεις ισχύουν στο Δημόσιο, όπου χορηγείται το 50% του βασικού μισθού του Οκτωβρίου 2011. Στις περιπτώσεις των τριτέκνων χορηγείται το 60%. Μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης, τα καταβληθέντα ποσά προσωρινής σύνταξης συμψηφίζονται με τις διαφορές που τυχόν προκύπτουν βάσει του τελικού ποσού σύνταξης. Ετσι με την οριστική απόφαση ο ασφαλισμένος λαμβάνει αναδρομικά τις διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα στα ποσά που έχει λάβει μέχρι σήμερα και σε όσα κανονικά θα ελάμβανε.

Παραδείγματα για ΙΚΑ, ΟΑΕΕ και Δημόσιο

Τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα για τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης δημοσιεύονται σήμερα. Ενδεικτικά προβλέπονται τα εξής:

Ερώτηση: Ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ στην κατηγορία ΠΟ8 είναι 60 ετών. Είναι ασφαλισμένος συνεχώς από το 1978. Εχει υπηρετήσει 28 μήνες στις ένοπλες δυνάμεις. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση: Ο εν λόγω ασφαλισμένος, για να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης, πρέπει να συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης. Εάν αυτό το πραγματοποιήσει αναδρομικά το 2011 θα χρειάζεται 36 έτη ασφάλισης και να συμπληρώσει το 60ό έτος για να συνταξιοδοτηθεί.

Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να αναγνωρίσει τη στρατιωτική του θητεία αφού δεν έχει άλλα πλασματικά έτη.

Το κόστος εξαγοράς θα είναι -με 30% έκπτωση- περίπου 7.100 ευρώ. Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως αν η καταβολή των χρημάτων γίνει εφάπαξ θα υπάρχει περαιτέρω μείωση 15%. Η σύνταξή του θα είναι 1.150 ευρώ.

Ερώτηση: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ έχει σήμερα 9.000 ημέρες ασφάλισης με αποδοχές 1.900 ευρώ μηνιαίως. Προηγούμενα είχε ασφαλιστεί στον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ) για 7 έτη. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί εάν σήμερα είναι 58 ετών;

Απάντηση: Στην περίπτωση που ο χρόνος ασφάλισης δεν είναι παράλληλος, μπορεί να λάβει άμεσα πλήρη σύνταξη από το ΙΚΑ. Μπορεί για τον σκοπό αυτόν να χρησιμοποιήσει και τον χρόνο του ΟΑΕΕ.

Το ποσό της σύνταξης από το ΙΚΑ θα είναι πλήρες ενώ από το τμήμα του ΟΑΕΕ θα είναι μειωμένο κατά 12%. Υπολογίζεται πως η σύνταξη του θα διαμορφωθεί στα 1.270 ευρώ.

Ερώτηση: Δημοτικός υπάλληλος, έχει συμπληρώσει συνολική υπηρεσία 35 ετών. Εχει και 2 έτη στρατιωτικής θητείας. Ο βασικός του μισθός είναι 1.341 ευρώ. Πότε να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση: Απ. Ο υπάλληλος του παραδείγματος ανήκει στους πριν από το 1983 προσληφθέντες στο Δημόσιο και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί άμεσα χωρίς όριο ηλικίας. Το ποσό της σύνταξής του με βάση τα σημερινά δεδομένα θα είναι για την κύρια 1.180 ευρώ.

Πώς να αποφύγετε παγίδες και εμπόδια

Τα εμπόδια και τις… παγίδες στον δρόμο προς την «έξοδο» πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι. Με συγκεκριμένες κινήσεις μπορούν να αυξήσουν το τελικό ποσό και να αποφύγουν τα «πέναλτι» που επιβάλλονται κυρίως στην πρόωρη σύνταξη.

Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:

Πλασματικά έτη: Οι εξαγορές πλασματικών ετών μπορούν να προσαυξήσουν το ποσό της κύριας σύνταξης. Μια μεγάλη κατηγορία πλασματικών ετών (π.χ. σπουδές, παιδιά, κενά ασφάλισης) εξαγοράζονται με 168 ευρώ τον μήνα στα ασφαλιστικά ταμεία. Στο Δημόσιο το κόστος είναι σε γενικές γραμμές από 80 έως 120 ευρώ.

Υπολογισμός με τις καλύτερες αποδοχές. Με βάση τη νομοθεσία, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για το ΙΚΑ γίνεται με την καλύτερη 5ετία αποδοχών στην τελευταία 10ετία ασφάλισης. Ετσι, στην περίπτωση που έχει επέλθει σοβαρή μείωση αποδοχών τα τελευταία χρόνια, ίσως θα ήταν προτιμότερο για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιωμένα δικαιώματα να υποβάλουν άμεσα αίτημα συνταξιοδότησης.

Προσοχή στις προαιρετικές κατηγορίες. Παλαιότερα με ασφάλιση στις προαιρετικές κατηγορίες του ΟΑΕΕ η προσαύξηση στην τελική σύνταξη ήταν αρκετά μεγάλη. Πλέον όμως, μετά τις περικοπές, η εν λόγω προσαύξηση έχει εκμηδενιστεί. Δεν είναι δηλαδή συμφέρουσα η επιλογή της παραμονής σε αυτές τις κατηγορίες.

Κ. Κοκκαλιάρη – Γ. Φώσκολος

Πηγή