Έξοδος στη σύνταξη με μειωμένα όρια για 130.000 γονείς

Ευνοϊκές διατάξεις ισχύουν για 130.000 γονείς που µπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου στη σύνταξη µε µειωµένα όρια ηλικίας.

Κερδισµένες είναι οι µητέρες ανήλικων τέκνων που θεµελίωσαν δικαίωµα µέχρι το τέλος του 2012, αλλά και οι πατέρες ανηλίκων που κλείδωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωµα στο Δηµόσιο τη διετία 2011-2012.

Εδώ πρέπει να σηµειωθεί πως δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις για µητέρες ανηλίκων που θεµελίωσαν δικαίωµα στον ΟΑΕΕ, στον ΟΓΑ και σε δύο τοµείς του ΕΤΑΑ (ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ).

Στα συγκεκριµένα Ταµεία ισχύουν ενιαίες ρυθµίσεις για τις γυναίκες ανεξαρτήτως τού αν είναι µητέρες ανηλίκων ή όχι.Οσον αφορά τις τρίτεκνες μητέρες, ειδικές διατάξεις ισχύουν σε Δημόσιο και ειδικά Ταμεία εφόσον έχει συμπληρωθεί 20ετία μέχρι το τέλος του 2012. Μάλιστα στο Δημόσιο το ευνοϊκό καθεστώς ισχύει και για τρίτεκνους άνδρες που συμπλήρωσαν τον απαιτούμενο χρόνο το 2011-2012.

Τυχερές είναι και οι μητέρες ενήλικων τέκνων στο Δημόσιο, που πρόλαβαν να ασφαλιστούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982. Η πόρτα εξόδου ανοίγει ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, εφόσον έχουν συμπληρωθεί 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης.

Πάντως για τους γονείς ανηλίκων που θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 δεν υπάρχει ειδικό ασφαλιστικό καθεστώς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στο Δημόσιο αλλά και στα ασφαλιστικά ταμεία πλήρης σύνταξη να δίνεται στα 67 ή εναλλακτικά στα 62 με 40 έτη ασφάλισης.

Το «Εθνος-Συντάξεις» παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό για τα... παράθυρα εξόδου που μπορούν να αξιοποιήσουν οι γονείς.

Μητέρες ανηλίκων

Δώδεκα ευνοϊκές διατάξεις ισχύουν για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικα τέκνα. Το δικαίωμα κλειδώνει με τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης και την ταυτόχρονη ύπαρξη ανήλικου τέκνου, ενώ σύνταξη καταβάλλεται όποτε συμπληρωθεί το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

• Ασφαλισμένες πριν από το 1983 στο Δημόσιο. Η «έξοδος» γίνεται με 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου.

• Ασφαλισμένες στο Δημόσιο μετά την 1η Ιανουαρίου 1983 που μέχρι το τέλος του 2010 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Σύνταξη καταβάλλεται στα 50 έτη.

• Ασφαλισμένες στο Δημόσιο που το 2011 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται σε ηλικία 52 ετών.

• Ασφαλισμένες στο Δημόσιο που το 2012 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Η «έξοδος» γίνεται στα 55.

• Ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 είχαν ανήλικο τέκνο και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 55 και μειωμένη σε ηλικία 50 ετών.

• Ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που το 2011 είχαν ταυτόχρονα ανήλικο τέκνο και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη δίνεται στα 57 και μειωμένη στα 52 έτη.

• Ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που το 2012 είχαν ταυτόχρονα ανηλικότητα τέκνου και 5.500 ημέρες ασφάλισης. Η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 60 με πλήρη σύνταξη και στα 55 με μειωμένη.

• Ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία που έχουν έστω και μία ημέρα ασφάλισης μέχρι το τέλος του 1982. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 50, εφόσον υπάρχει ανήλικο τέκνο τη στιγμή που συμπληρώνονται 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης.

• Ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία μετά το 1983 που μέχρι το τέλος του 2010 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται σε ηλικία 50 ετών.

• Ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία που το 2011 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 52 και μειωμένη στα 50.

• Ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία που το 2012 είχαν ανήλικο τέκνο και 25 έτη ασφάλισης. Η «πόρτα εξόδου» ανοίγει στα 55 με πλήρη σύνταξη και στα 53 με μειωμένη.

• Ασφαλισμένες στον φορέα Νομικών που μέχρι το τέλος του 2010 είχαν ανήλικο τέκνο και τα κατά περίπτωση απαιτούμενα έτη ασφάλισης. Το όριο ηλικίας -ανάλογα με το πότε κλειδώνει το δικαίωμα- κυμαίνεται από τα 44 έως και τα 50 έτη. Διακυμάνσεις -ανάλογα με το έτος θεμελίωσης- υπάρχουν όσον αφορά τα απαιτούμενα έτη (κυμαίνονται από 18 έτη και 6 μήνες ασφάλισης μέχρι 21 έτη και 6 μήνες).

Οι τρίτεκνοι που φεύγουν με 20ετία

Ειδικές διατάξεις ισχύουν για τις τρίτεκνες γυναίκες στο Δημόσιο και στα ειδικά ταμεία, που συμπλήρωσαν 20ετία μέχρι το τέλος του 2010.

Η πόρτα εξόδου ανοίγει ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Τη διετία 2011-2012 το δικαίωμα κλειδώνει με 20ετία αλλά αυξάνονται τόσο τα απαιτούμενα έτη όσο και το όριο ηλικίας για την έξοδο στη σύνταξη. Ειδικότερα αν η 20ετία συμπληρώνεται το 2011 σύνταξη καταβάλλεται με 21 έτη στα 52. Για θεμελίωση το 2012 σύνταξη καταβάλλεται όποτε συμπληρωθούν 23 έτη και το 55ο έτος. Θετικές διατάξεις ισχύουν και για τους τρίτεκνους στο Δημόσιο, που συμπληρώνουν 20ετία το 2011 και το 2012 (εφαρμόζεται ό,τι ισχύει και για τις γυναίκες). Στα ειδικά ταμεία οι τρίτεκνοι μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα με 20ετία μόνο εφόσον είναι χήροι ή διαζευγμένοι και έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση.

Κέρδος έως 15 έτη για πατέρες ανηλίκων

εγάλοι κερδισμένοι είναι οι άνδρες με ανήλικα τέκνα, που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα τη διετία 2011-2012 στο Δημόσιο. Τα όρια ηλικίας είναι μειωμένα από 12 έως και 15 έτη, καθώς ισχύουν ενιαίες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με τις μητέρες.

Στον αντίποδα, αυστηρές διατάξεις εφαρμόζονται στα ειδικά ταμεία και στο ΙΚΑ όσον αφορά τη συνταξιοδότηση των ανδρών με ανήλικα. Τα περιθώρια ταχύτερης εξόδου είναι εξαιρετικά περιορισμένα και ένας πολύ μικρός αριθμός ασφαλισμένων μπορεί να αποφύγει τα αυξημένα όρια ηλικίας.

Συγκεκριμένα, στο Δημόσιο άνδρας που το 2011 είχε ανήλικο και 25ετία αποχωρεί όποτε συμπληρώσει το 52ο έτος. Σε περίπτωση που η 25ετία σε συνδυασμό με την ανηλικότητα του τέκνου είχε συμπληρωθεί το 2012, η έξοδος γίνεται στο 55ο.

Οι άνδρες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και στα ειδικά ταμεία δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν ως πατέρες ανήλικων τέκνων με χρήση των γενικών διατάξεων των φορέων. Αντίθετα υπάρχουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις που επιτρέπουν και στους άνδρες ασφαλισμένους να κάνουν χρήση του ειδικού καθεστώτος συνταξιοδότησης ως γονείς ανηλίκων.

Συγκεκριμένα, στο ΙΚΑ αλλά και στα ειδικά ταμεία μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οι άνδρες - γονείς, εφόσον είναι χήροι και έχουν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης μέχρι τη στιγμή ενηλικίωσης του τέκνου. Μόνο σε αυτήν την περίπτωση προβλέπεται ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης.

Σε περίπτωση θεμελίωσης το 2010, πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 55 και μειωμένη στα 50. Το 2011 το όριο πάει στα 57 για πλήρη σύνταξη και στα 52 για μειωμένη, ενώ το 2012 πλήρης σύνταξη δίνεται στα 60 και μειωμένη στα 55.

Εναλλακτικά στα ειδικά ταμεία οι χήροι θεμελιώνουν δικαίωμα και με 25ετία, εφόσον έχουν ανήλικα τέκνα. Το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 50ό έτος αν το δικαίωμα κλειδώνει το 2010, στο 52ο έτος το 2011 και στο 55ο έτος το 2012.

Ποιες μητέρες με ενήλικα αποχωρούν

Μία ιδιαίτερα ευνοϊκή διάταξη ισχύει για τις «παλαιές» ασφαλισμένος στο Δημόσιο. Σε περίπτωση που ασφαλίστηκαν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982 και είναι έγγαμες με ενήλικα τέκνα μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας με 24 έτη και 6 μήνες ασφάλισης.

Για τις μητέρες ενήλικων τέκνων που ασφαλίστηκαν μετά το 1983 και έως το 1992 στο Δημόσιο ισχύουν

οι γενικές διατάξεις και δεν προβλέπεται διαφορετικό καθεστώς συνταξιοδότησης. Ειδικότερα. εφόσον συμπληρώνουν 25ετία το 2010 δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 60 και μειωμένη στα 55.

Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα έτη συμπληρώνονται το 2011, πλήρης σύνταξη δίνεται στα 61 και μειωμένη στα 56. Το 2012 η πόρτα εξόδου ανοίγει στα 63 με πλήρη σύνταξη και στα 58 με μειωμένη.

Τα πλασματικά των παιδιών

Τη δυνατότητα να επιταχύνουν την έξοδο στη σύνταξη με πλασματικά έτη ασφάλισης έχουν οι γονείς. Οπως τονίζει ο Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα ασφαλιστικού τομέα, τα πλασματικά έτη μπορούν να αξιοποιηθούν είτε για θεμελίωση του δικαιώματος είτε απλά για προσαύξηση της σύνταξης. Για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα υπάρχουν δύο κατηγορίες:

• O νόμος 3655/2008 αφορά παιδιά που έχουν γεννηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2000. Σε αυτήν την περίπτωση ο πλασματικός χρόνος αναγνωρίζεται δωρεάν και χρησιμοποιείται για θεμελίωση ή για προσαύξηση της σύνταξης ανάλογα με την κατηγορία. Προσοχή, καθώς ο εν λόγω χρόνος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ασφαλισμένους που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με το καθεστώς των γονέων ανηλίκων για θεμελίωση δικαιώματος.

• Ο νόμος 3996/2011 δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί με εξαγορά ο πλασματικός χρόνος των τέκνων (κόστος 168 ευρώ τον μήνα) για θεμελίωση και προσαύξηση. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο πλασματικός χρόνος των τέκνων για θεμελίωση σε καθεστώς γονέων ανηλίκων.

Στο Δημόσιο ο πλασματικός χρόνος των τέκνων για να χρησιμοποιηθεί απαιτεί συμπλήρωση 15ετούς δημόσιας υπηρεσίας. Η χρήση του εν λόγω χρόνου γίνεται με εξαγορά το κόστος της οποίας είναι 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών του ενδιαφερόμενου.

Για όσους επιθυμούν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις του 2010 είναι δυνατή η εξαγορά του χρόνου των τέκνων μέχρι συμπληρώσεως 25ετίας την 31 Δεκεμβρίου 2010.

Οσοι επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν ως γονείς ανηλίκων με διατάξεις που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά θα πρέπει να επιδείξουν προσοχή καθώς η εξαγορά του πλασματικού των τέκνων μπορεί να οδηγήσει σε αναδρομική θεμελίωση το 2010 και απώλεια του ευνοϊκού δικαιώματος.

Σε αντίθεση με τον ιδιωτικό τομέα, τον πλασματικό χρόνο των τέκνων μπορούν να χρησιμοποιήσουν για θεμελίωση και οι ασφαλισμένοι που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν ως γονείς ανηλίκων ή τρίτεκνοι κ.λπ.

K. Κοκκαλιάρη - Γ. Φώσκολος

Πηγή