Αλλάζουν όλα με το νέο ενιαίο μισθολόγιο - Μέχρι 38% οι συνολικές απώλειες των αποδοχών από το 2009 έως σήμερα. - Πόσους και ποιους δημοσίους υπαλλήλους αφορούν οι νέες ρυθμίσεις

Οι υπουργοί Οικονομικών κ. Χαρδούβελης και Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Μητσοτάκης είναι αρμόδιοι για τη σύνταξη του νέου μισθολογίου.:

Ριζικές αλλαγές τόσο στους μισθούς, όσο και στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το Δημόσιο ως εργοδότης, φέρνει το νέο ενιαίο μισθολόγιο που σχεδιάζει η κυβέρνηση. Η μελέτη για το πού βρισκόμαστε και το τι πρέπει να αλλάξει είναι έτοιμη και έχει παρουσιαστεί στην τρόικα, με τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης να επεξεργάζονται αυτή την περίοδο τις λεπτομέρειες του προσχεδίου του νέου μισθολογίου, που θα πρέπει να είναι έτοιμο τον Σεπτέμβριο. 

Βάσει χρονοδιαγράμματος, το νομοσχέδιο θα πρέπει να ψηφιστεί τον Οκτώβριο και οι αλλαγές να εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου του 2015. Βασική ιδέα των αλλαγών είναι να διευρυνθεί η μισθολογική διαφορά μεταξύ των υπαλλήλων με πανεπιστημιακή ή τεχνολογική εκπαίδευση (Π.Ε. και Τ.Ε.) και εκείνων με δευτεροβάθμια ή υποχρεωτική (Δ.Ε. και Υ.Ε.), αλλά χωρίς να προκύψει κάποιο δημοσιονομικό όφελος ή απώλεια για τον προϋπολογισμό. Παράλληλα, στόχος της κυβέρνησης είναι να δημιουργηθεί ένα νέο καθεστώς στον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνει το Δημόσιο τους υπαλλήλους και να συνδέσει αυτές τις αλλαγές με τη νέα μέθοδο αξιολόγησής τους.

Πάντως, αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι ακόμα δεν έχουν οριστικοποιηθεί οι αλλαγές, καθώς τα δύο συναρμόδια υπουργεία βρίσκονται σε στενή συνεργασία ώστε να διαπιστώσουν ποιες αλλαγές μπορούν να εφαρμοστούν και ποιες είναι λιγότερο εύκολες διοικητικά να υλοποιηθούν. Οι πυλώνες στους οποίους θα στηριχθεί το νέο ενιαίο μισθολόγιο είναι τέσσερις:

    1. Στη διεύρυνση της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ των υπαλλήλων Π.Ε. και Τ.Ε. και των υπόλοιπων Δ.Ε. και Υ.Ε. Στόχος είναι να πριμοδοτηθούν εκείνοι που έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και να μειωθούν οι αποδοχές των υπολοίπων υπαλλήλων. Εφόσον προχωρήσει κάτι τέτοιο, τότε περίπου 250.000 εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα θα δουν τις αποδοχές τους να αυξάνονται, ενώ περίπου 150.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα υποστούν νέες μειώσεις.

  2. Στην αλλαγή του τρόπου πρόσληψης στο Δημόσιο. Τα δύο υπουργεία έχουν επεξεργαστεί σχέδιο που προβλέπει την πρόσληψη για ένα έτος των υπαλλήλων με αμοιβές ιδιωτικού τομέα (585 ευρώ τον μήνα μεικτά ο κατώτατος μισθός για άνω των 25 ετών και 510 ευρώ για κάτω των 25 ετών). Μετά την πάροδο του έτους θα αξιολογείται η απόδοσή τους και εφόσον κρίνονται κατάλληλοι για τη θέση, τότε θα γίνεται κανονική πρόσληψη με αποδοχές δημόσιου τομέα (780 ευρώ μεικτά για Υ.Ε. χωρίς προϋπηρεσία).

  3. Στο ξεπάγωμα των μισθολογικών προαγωγών. Στο πλαίσιο του περιορισμού της μισθολογικής δαπάνης είχε αποφασιστεί το «πάγωμα» των ωριμάνσεων. Πλέον η κυβέρνηση θέλει να επαναφέρει το σύστημα σε φυσιολογική ροή.

     4. Στην κατάργηση της υπερβάλλουσας μείωσης.
Ολα τα παραπάνω θα λειτουργήσουν συνδυαστικά. Για παράδειγμα, κάποιος που θα χάσει την υπερβάλλουσα μείωση, θα λάβει αύξηση λόγω της μισθολογικής προαγωγής του, οπότε οι απώλειές του θα είναι μικρότερες. Επίσης, στόχος είναι να ξεκινήσει η εφαρμογή της καταβολής του κινήτρου απόδοσης για όσους επιτυγχάνουν τους στόχους τους, οπότε θα μειωθούν περαιτέρω οι απώλειες ορισμένων υπάλληλων.

     Διάφορα σενάρια

Στο πλαίσιο των αλλαγών αυτών, τα υπουργεία Οικονομικών και Μεταρρύθμισης εξετάζουν πολλά σενάρια. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση επιδιώκει να προωθήσει:

• Την αύξηση του ελάχιστου χρόνου παραμονής στα μισθολογικά κλιμάκια κατά δύο έτη για τους υπαλλήλους Δ.Ε. και Υ.Ε.. Με τον τρόπο αυτό, θα παραμένουν για περισσότερο καιρό στο ίδιο κλιμάκιο οι εν λόγω υπάλληλοι και αυτομάτως θα διευρύνεται η μισθολογική τους διαφορά με τους υπαλλήλους Π.Ε. και Τ.Ε.

• Την περικοπή των μη μισθολογικών παροχών. Ηδη έχουν εντοπιστεί δεκάδες περιπτώσεις σε όλα τα υπουργεία, στις οποίες οι υπάλληλοι έχουν παροχές που κοστίζουν στον προϋπολογισμό. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι δαπάνες για θέρετρα, μεταφορές, σίτιση, παιδικούς σταθμούς και κατασκηνώσεις. Πρόθεση είναι να περικοπούν αρκετές και άλλες να καταργηθούν.

• Την αναγνώριση της προϋπηρεσίας από τον ιδιωτικό τομέα. Τα δύο υπουργεία θέλουν να προχωρήσει αυτό το μέτρο, ώστε να υπάρχει ένα έξτρα κίνητρο για τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα να εργαστούν στο Δημόσιο και να προσφέρουν σε τεχνογνωσία και όχι μόνο. Ωστόσο, οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν προειδοποιήσει ότι πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο έχει μεγάλη γραφειοκρατία και δύσκολα μπορεί να εφαρμοστεί σε αυτή τη φάση.

Μπόνους, έστω και μικρό, στους «άριστους», μείωση στους «κακούς»

Η «χρυσή αναλογία» μεταξύ της απόδοσης των δημοσίων υπαλλήλων και των απολαβών τους είναι ένα ακόμη από τα ζητήματα που επεξεργάζεται η ειδική επιτροπή στην οποία συμμετέχουν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή εξετάζει τη χορήγηση κινήτρων για την βελτίωση της παραγωγικότητάς τους. Το νέο μισθολόγιο που βάσει της μνημονιακής σύμβασης θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2015 προβλέπει ότι οι «άριστοι» θα λαμβάνουν υψηλότερες αμοιβές από τους όχι και τόσο αποδοτικούς υπαλλήλους και ζητούμενο πλέον για την επιτροπή είναι να αποσαφηνιστεί η «κλίμακα». Ως προς το «μπόνους» που σχεδιάζεται να δοθεί στους «άριστους», σύμφωνα με πληροφορίες, θα υπάρξει, ωστόσο θα είναι μάλλον «μικρό», δεδομένης και της δημοσιονομικής συγκυρίας, και πιθανότατα θα εξοικονομηθεί από μείωση στον μισθό των λιγότερο αποδοτικών. Στο θέμα έχει τοποθετηθεί επανειλημμένως ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έχει ξεκαθαρίσει ότι θα υπάρξουν στοχευμένες μειώσεις σε μισθούς προκειμένου να επιβραβευθούν οικονομικά οι πιο παραγωγικοί. «Εάν θέλουμε να δώσουμε πριμ παραγωγικότητας σε κάποιους που έχουν κριθεί ως καλύτεροι, οι πόροι θα πρέπει να προκύψουν από στοχευμένες μειώσεις σε κάποιους άλλους», έχει δηλώσει ο υπουργός. Στόχος πάντως των εργασιών της επιτροπής είναι να υπάρξει εξορθολογισμός και όχι οριζόντια μείωση της συνολικής μισθολογικής δαπάνης.

Μέχρι 38% οι συνολικές απώλειες των αποδοχών από το 2009 έως σήμερα 

Μέχρι 38% οι συνολικές απώλειες των αποδοχών από το 2009 έως σήμερα.

Πάνω από το ένα τρίτο των ετήσιων αποδοχών τους έχουν χάσει οι δημόσιοι υπάλληλοι από την αρχή της κρίσης έως σήμερα, ενώ, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες απώλειες τις έχουν καταγράψει οι χαμηλόμισθοι.

Τα υπουργεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Οικονομικών έχουν εκπονήσει πολυσέλιδη μελέτη για το τι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον δημόσιο τομέα. Σύμφωνα με τα ευρήματα των δύο υπουργείων, η μέση σωρευτική μείωση των ετήσιων τακτικών αποδοχών των υπαλλήλων, που αμείβονται μέσω του ενιαίου μισθολογίου, φτάνει μέχρι και το 38% για το διάστημα από το 2009 έως και σήμερα.

Μάλιστα, για να προκύψει αυτή η σημαντική μείωση των αποδοχών των υπαλλήλων, έχουν απαιτηθεί τέσσερις διαφορετικοί νόμοι που υιοθετήθηκαν εντός τριών ετών (το 2011 ψηφίστηκαν δύο νόμοι περικοπής αποδοχών). Από τα στοιχεία της εν λόγω μελέτης για το τι έχει συμβεί έως τώρα προκύπτουν τρία συμπεράσματα:

   1. Σε γενικές γραμμές η μέση ποσοστιαία μείωση των ετήσιων αποδοχών των υπαλλήλων ήταν σχεδόν παρόμοια μεταξύ των διαφόρων υπουργείων. Τη μεγαλύτερη μέση περικοπή υπέστησαν οι εργαζόμενοι στο υπουργείο Οικονομικών, καθώς στο διάστημα 31 Δεκεμβρίου 2009 με 1 Ιανουαρίου 2013 οι απώλειές τους έφτασαν στο 38%. Ακολούθησαν οι υπάλληλοι των υπουργείων Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης με περικοπή της τάξης του 35%, του Διοικητικής Μεταρρύθμισης με 34%, ενώ σε καλύτερη θέση βρέθηκαν εκείνοι που εργάζονται στα υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας (κυρίως εκπαιδευτικοί), καθώς οι απώλειές τους περιορίστηκαν κατά ένα τέταρτο των αρχικών τους αποδοχών (25%).

   2. Με εξαίρεση τους υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών, καταγράφεται αισθητή διαφορά στις ποσοστιαίες μειώσεις των ετήσιων αποδοχών των χαμηλόμισθών έναντι των υψηλόμισθων. Οπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, στο υπουργείο Πολιτισμού ένας υπάλληλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΔΕ) με 5 έτη προϋπηρεσία έχασε το 35% των αποδοχών του, ενώ στο ίδιο υπουργείο ένας υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) με 29 χρόνια προϋπηρεσίας απώλεσε το 13%. Παρόμοια είναι τα ποσοστά και για τους εκπαιδευτικούς, ενώ η διαφορά είναι μικρότερης κλίμακας, αλλά αισθητή, στα υπόλοιπα υπουργεία. Για παράδειγμα, στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ο ΔΕ υπάλληλος με 5 χρόνια προϋπηρεσία έχασε το 38% των αποδοχών του, ενώ ο ΠΕ υπάλληλος με 29 έτη προϋπηρεσίας το 25%.

3. Η διαφορά στις μειώσεις μεταξύ των υπαλλήλων που αμείβονται μέσω του ενιαίου μισθολογίου και εκείνων που υπάγονται σε ειδικά μισθολόγια είναι μεγάλη και ειδικά στις περιπτώσεις που η Δικαιοσύνη έχει εκδώσει αποφάσεις για αποκατάσταση μέρους των απωλειών τους. Ετσι, μετά την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων οι απώλειες των δικαστικών λειτουργών την περίοδο 31 Δεκεμβρίου 2009 - 1 Ιανουαρίου 2014 έχουν περιοριστεί στο 21%, ενώ στην άσκηση εργασίας που προβλέπει ότι οι ένστολοι θα αποκατασταθούν βάσει των πρόσφατων δικαστικών αποφάσεων οι απώλειές τους θα ανέλθουν στο 18% για εκείνους του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και στο 14% για εκείνους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι το μέσο κόστος ανά υπάλληλο που αμείβεται μέσω του ενιαίου μισθολογίου ανέρχεται πλέον στα 1.554 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο ποσό για εκείνους που υπάγονται σε ειδικά μισθολόγια είναι 1.798 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τα ειδικά μισθολόγια και με αφορμή τις πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις, τα αρμόδια υπουργεία εξετάζουν αυτή την περίοδο το τι ισχύει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες με τα δικά τους ειδικά μισθολόγια, ώστε να προσαρμοστεί η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Πόσους και ποιους δημοσίους υπαλλήλους αφορούν οι νέες ρυθμίσεις

Πόσους και ποιους δημοσίους υπαλλήλους αφορούν οι νέες ρυθμίσεις:

Τη συντριπτική πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων, ήτοι περίπου 400.000 από τους περίπου 650.000 που απασχολούνται συνολικά σε όλο το φάσμα του Δημοσίου, αφορά το νέο μισθολόγιο που θα καταρτιστεί και θα ξεκινήσει να ισχύει από τον Ιανουάριο του 2015 βάσει των μνημονιακών δεσμεύσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας επιτροπής των υπουργείων Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης που έχει συγκροτηθεί για την κατάρτιση του νέου μισθολογίου, οι νέες ρυθμίσεις θα αφορούν τους απασχολούμενους στο σύνολο του Δημοσίου, ωστόσο άγνωστο παραμένει μέχρι στιγμής τι θα γίνει με τα ειδικά μισθολόγια.

Βάσει των στοιχείων της επιτροπής, στο ενιαίο μισθολόγιο υπάγεται σήμερα το 68% των εργαζομένων στο Δημόσιο, το 31% είναι σε καθεστώς ειδικού μισθολογίου, ενώ το υπόλοιπο 1% απασχολείται βάσει διαφόρων άλλων συμβάσεων. Από τους υπαλλήλους που υπάγονται στο ενιαίο μισθολόγιο, σχεδόν οι μισοί (200.580) είναι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, 49.610 είναι τεχνικής εκπαίδευσης, 105.190 είναι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι 42.120 υπάλληλοι. Οσο για τις απολαβές τους, οι ανήκοντες στο ενιαίο μισθολόγιο αμείβονται κατά μέσο όρο με 1.554 ευρώ έναντι των συναδέλφων τους του ειδικού μισθολογίου που αμείβονται με 1.798 ευρώ κατά μέσο όρο.

Για την αποτύπωση της συνολικής «εικόνας» που αφορά την «ακτινογραφία» των εργαζόμενων σε όλο το φάσμα του Δημοσίου, ιδιαίτερη αξία έχουν τα επίσημα συγκεντρωτικά στοιχεία του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Τον Δεκέμβριο του 2013 οι δημόσιοι υπάλληλοι -μόνιμοι και έκτακτοι που απασχολούνταν στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα- ήταν 675.530, ενώ το μισθολογικό τους κόστος ανερχόταν συνολικά στα 15,8 δισ. ευρώ. Ενδεικτικό της δραστικής μείωσης που έχει επέλθει τα τελευταία χρόνια είναι ότι βάσει των στοιχείων, το 2009, 952.625 Ελληνες ήταν δημόσιοι υπάλληλοι και το μισθολογικό τους κόστος έφτανε τα 24,5 δισ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η «συρρίκνωση» των δημοσίων υπαλλήλων δεν οφείλεται στις απολύσεις που έγιναν λόγω Μνημονίου, καθώς, δεδομένου ότι στόχος ήταν η αναδιάρθρωση, σε αυτή την περίπτωση ισχύει η αναλογία ένα προς ένα, δηλαδή μία πρόσληψη για κάθε μία απόλυση. Οι συγκεκριμένες αποχωρήσεις -267.095 υπάλληλοι για την τετραετία 2009-2013- προέκυψαν λόγω συνταξιοδότησης αλλά κυρίως από τη δραματική μείωση των συμβασιούχων, καθώς οι συμβάσεις τους έπαψαν να ανανεώνονται.

Από τα τελευταία στοιχεία της απογραφής προκύπτει ότι τον Μάιο του 2014 590.908 υπάλληλοι απασχολούνταν ως τακτικό προσωπικό στο στενό Δημόσιο. Η συντριπτική πλειονότητα απασχολείται στα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Παιδείας, Υγείας, Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, καθώς και στους ΟΤΑ.

Ανά υπουργείο

Αναλυτικά, στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας εργάζονται 87.684 υπάλληλοι (περιλαμβάνονται οι ένστολοι), στο υπουργείο Παιδείας 177.225 (δάσκαλοι - καθηγητές), στο υπουργείο Υγείας 82.389 (γιατροί - νοσηλευτές), στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη 62.519 (αστυνομικοί) και στους ΟΤΑ 83.996 υπάλληλοι. Περαιτέρω, στο υπουργείο Οικονομικών απασχολούνταν τον Μάιο του 2014 15.442 υπάλληλοι, στο υπουργείο Δικαιοσύνης 15.265, στο υπουργείο Εργασίας 16.779, στο υπουργείο Ναυτιλίας 8.079 και στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις 6.579.

Ως προς τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, σύμφωνα με τα επίσημα συγκεντρωτικά στοιχεία, το 2013 συνολικά απασχολούνταν 22.215 υπάλληλοι σε ΝΠΙΔ εντός της γενικής κυβέρνησης έναντι 42.820 το 2009, ενώ στα υπόλοιπα ΝΠΙΔ εντός του δημοσίου τομέα απασχολούνταν 17.977 υπάλληλοι το 2013 έναντι 34.652 υπαλλήλων τον Δεκέμβριο του 2009.

Πηγή