«Πτωχευτικό δίκαιο» και για νοικοκυριά – Διαγραφή οφειλών

«Πτωχευτικό δίκαιο» και για τα φυσικά πρόσωπα, με σκοπό να διαγράφονται πλήρως οι οφειλές εκείνων που πραγματικά αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, ετοιμάζει η κυβέρνηση.

Σχετική πρωτοβουλία ετοιμάζει ο υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Δένδιας, ο οποίος σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης επεξεργάζεται τα αντίστοιχα θεσμικά πλαίσια που ισχύουν σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία, ενώ αντίστοιχη συζήτηση έχει ξεκινήσει και στην Κύπρο.

Το νέο πλαίσιο, όπως αποκάλυψε το «Εθνος της Κυριακής», θα προβλέπει τους όρους και τις προϋποθέσεις υπαγωγής νοικοκυριών που είτε έχουν είτε δεν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να απαλλαγούν πλήρως από τα χρέη τους προς τράπεζες και Δημόσιο. 

Ο κ. Δένδιας με συνέντευξή του χθες στη «Ναυτεμπορική» επιβεβαίωσε την πρόθεση της κυβέρνησης για τη σύνταξη τέτοιου νόμου, κάνοντας λόγο για «ένα ακόμη εργαλείο προστασίας του καταναλωτή». Με το σχεδιαζόμενο πλαίσιο, ο καταναλωτής που θα ζητά τη διαγραφή οφειλών αξιοποιώντας και όποιο περιουσιακό στοιχείο -π.χ. ακίνητο- τυχόν διαθέτει, θα μπαίνει για ένα χρονικό διάστημα σε καθεστώς παρακολούθησης σε ό,τι αφορά την πορεία των οικονομικών του δεδομένων.

Πηγή

Ιρλανδικό Μοντέλο

«Αρθρο 99» και για τα φυσικά πρόσωπα με ολική διαγραφή των χρεών τους προς το Δημόσιο και τις τράπεζες μελετά η κυβέρνηση.

Τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης επεξεργάζονται αυτήν την περίοδο σχέδιο προτάσεων για την καθιέρωση πτωχευτικού κώδικα που θα μπορούν να υπάγονται νοικοκυριά τα οποία δεν μπορούν να είναι συνεπή ακόμη και αν ακολουθήσουν ρυθμίσεις των χρεών τους με χαμηλότερες δόσεις σε σχέση με αυτές που πληρώνουν.

Πηγές αναφέρουν ότι το πλέγμα των παρεμβάσεων ερευνάται στο πρότυπο του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού διευθέτησης επιχειρηματικών οφειλών που ετοιμάζει ο υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Δένδιας. Το σκεπτικό είναι παρόμοιο. Να δίνεται «δεύτερη ευκαιρία» και στα νοικοκυριά που αδυνατούν πλήρως να εξυπηρετήσουν το χρέος τους και να επανεντάσσονται στην παραγωγική διαδικασία.

Εμπειρογνώμονες των υπουργείων εξετάζουν τα αντίστοιχα πτωχευτικά δίκαια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογο νομοσχέδιο ετοιμάζει αυτήν την περίοδο και η Κύπρος. Η σχετική πρόταση θα τεθεί υπόψη και της τρόικας, ενώ στον σχεδιασμό προβλέπεται το συγκεκριμένο πλαίσιο να μην έχει ημερομηνία λήξης αλλά να εφαρμόζεται μόνιμα.

Για οφειλέτες που δεν έχουν περιουσία ή εισοδήματα και το χρέος φθάνει έως ένα καθορισμένο ποσόν, π.χ. 20.000 €, αυτό θα διαγράφεται. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα αφού μπορεί μεν με ταχείες διαδικασίες να «σβήνονται» οι οφειλές, ωστόσο αν υιοθετηθούν θεσμικές διατάξεις των προαναφερόμενων χωρών, τότε για να μηδενιστούν τα χρέη καθώς και για να πάψει να διώκεται ο οφειλέτης θα πρέπει να δεχτεί την εκποίηση της υποθηκευμένης του περιουσίας, έστω κι αν αυτή είναι η κύρια κατοικία.

Το σπίτι σήμερα προστατεύεται από τον νόμο Κατσέλη, αλλά χωρίς να προσφέρει την ολική διαγραφή των οφειλών και χωρίς βέβαια να συμπεριλαμβάνει στις ρυθμίσεις κι εκείνες προς το Δημόσιο. Από την άλλη πλευρά, ο πολίτης που θα ακολουθεί την πτωχευτική διαδικασία, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο των άλλων κρατών, σε διάστημα δύο ή τριών ετών θα απαλλάσσεται πλήρως από τις οφειλές, τα πρόστιμα, τις διοικητικές και ποινικές διώξεις κάνοντας νέο ξεκίνημα στη ζωή του. Βέβαια, θα ακολουθείται αυστηρός και εξονυχιστικός έλεγχος όχι μόνο της τρέχουσας αλλά και της παρελθούσης οικονομικής κατάστασης, ώστε να αποτρέπονται περιπτώσεις κατάχρησης των διατάξεων περί πτώχευσης.

Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με πληροφορίες, η διαδικασία πτώχευσης αφορά δύο κατηγορίες οφειλετών: Στην πρώτη είναι εκείνοι που δεν έχουν περιουσία και κυρίως δεν διαθέτουν κανένα ακίνητο στην ιδιοκτησία τους και στη δεύτερη εμπίπτουν όσοι έχουν περιουσιακά στοιχεία και εισόδημα.

Μικρές οφειλές, χωρίς να υπάρχει περιουσία
Απαλλαγή μικρών οφειλών από φυσικά πρόσωπα χωρίς εισόδημα και περιουσιακά στοιχεία.

Η συγκεκριμένη διαδικασία που θα ακολουθείται εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία, ενώ επιδιώκεται να εφαρμοστεί και στην Κύπρο.

Υπάρχει λοιπόν καθορισμένο ένα ανώτατο συνολικό ύψος χρεών, το οποίο αν οι οφειλέτες αποδεικνύουν ότι δεν μπορούν να το πληρώσουν τότε αυτό θα διαγράφεται. Στην Ιρλανδία αυτό είναι 20.000 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής» στον νόμο Κατσέλη τρεις στις δέκα υποθέσεις αφορούν οφειλές καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών, και εκείνοι που τα χρωστούν δεν διαθέτουν κατοικία, ακίνητο ή περιουσιακά στοιχεία.

Συνεπώς θα μπορούσαν να ακολουθήσουν την πτωχευτική διαδικασία με πιο γρήγορους ρυθμούς.

Επιπλέον θεωρείται ότι τέτοιες οφειλές οι τράπεζες τις έχουν υπολογίσει στις επισφάλειές τους, έχουν ως δεδομένο ότι δεν θα τις εισπράξουν ποτέ.

• Η διαδικασία που μελετάται προβλέπει την καθιέρωση ενδιάμεσων φορέων, ίσως δικηγόρων, οικονομολόγων και άλλων ειδικών, οι οποίοι θα βοηθούν τον οφειλέτη να συμπληρώνει μία αίτηση απαλλαγής οφειλών. Ο ενδιάμεσος φορέας επίσης θα τον συμβουλεύει αν τον συμφέρει να μπει στην πτωχευτική διαδικασία.

Επίσης στις άλλες χώρες έχει καθιερωθεί η υπηρεσία αφερεγγυότητας, η οποία και τηρεί μητρώο, ενώ εκδίδει και το διάταγμα απαλλαγής οφειλών.

Αυτό στη συνέχεια αποστέλλεται στο δικαστήριο για επικύρωση.

• Ο οφειλέτης μπαίνει σε ένα καθεστώς παρακολούθησης. Για την ακρίβεια, για ένα χρονικό διάστημα, συνήθως δύο ετών, εκείνος που παίρνει το διάταγμα απαλλαγής οφειλών υπόκειται σε περιορισμούς.

Δηλαδή, δεν μπορεί να δανειστεί από ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό και πάνω ή αν προτίθεται να το πράξει θα πρέπει να ενημερώσει τον πιστωτή του. Επίσης δεν μπορεί χωρίς να πάρει άδεια από το δικαστήριο να κάνει μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή να γίνει διευθυντής εταιρείας.

Αν στη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης ο οφειλέτης αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία ή επιπλέον εισόδημα τότε ένα ποσοστό από αυτά θα ανακτάται προς όφελος του πιστωτή.

• Ο οφειλέτης, θα μπορεί να διαθέτει εισόδημα που να καλύπτει τα αναγκαία έξοδα διαβίωσης και περιουσιακά στοιχεία μέχρις ενός ποσού το οποίο θα καθοριστεί από τον νόμο.

• Για να μην υπάρχει κατάχρηση του συστήματος ο οφειλέτης θα δίνει ρητώς τη συγκατάθεσή του για εξακρίβωση των στοιχείων του, θα γίνεται ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων φορέων και θα αποκαλύπτονται πλήρως όλα τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις αλλά και οι ποινές που επιβάλλονται.

Απαλλαγή από τα χρέη όταν υπάρχει περιουσία
Διαγραφή οφειλών από φυσικά πρόσωπα με εισόδημα και περιουσιακά στοιχεία.

Το σχέδιο αφορά νοικοκυριά τα οποία έχουν εισόδημα και υποθηκευμένη ή όχι ακίνητη περιουσία, ακόμη και την κύρια κατοικία, αλλά δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους προς την Εφορία και την τράπεζα ακόμη και σε βάθος ετών.

Και με ρύθμιση, δηλαδή, οφειλών δεν μπορούν αυτά να τα εξυπηρετήσουν.

• Για τους οφειλέτες από τη στιγμή που θα υποβάλλουν αίτηση θα ορίζεται μια περίοδος παρακολούθησης ίσως δύο ή και τρία χρόνια. Μετά την πάροδο και εφόσον είναι συνεργάσιμοι τότε θα απαλλάσσονται πλήρως από τα χρέη τους.

Ετσι, ο οφειλέτης θα υποβάλλει αίτημα πτώχευσης στο δικαστήριο.

• Από τη στιγμή που έχει υποθηκευμένη περιουσία θα την εκχωρεί π.χ. κύρια κατοικία ή άλλο ακίνητο στους πιστωτές και στο κράτος. Αυτοί με τη σειρά τους θα ορίζουν έναν διαχειριστή πτώχευσης, ο οποίος θα διαθέτει τα περιουσιακά στοιχεία στους πιστωτές αλλά και στο Δημόσιο, εφόσον οφείλει ποσά κι εκεί.

• Αν στη διάρκεια επιτήρησης ο οφειλέτης επανακτήσει την ικανότητα πληρωμής π.χ. πάρει αύξηση ή βρει εργασία, τότε μπορεί να υποχρεωθεί να διαθέτει στους πιστωτές ένα πληρωτέο ποσοστό.

Για να μην υπάρχει δυνατότητα εκμετάλλευσης εκείνος που δεν συμμορφώνεται με τον νόμο π.χ. αποκρύψει περιουσιακά στοιχεία ή διαθέτει «μαύρο» εισόδημα ή δόλια μεταβιβάσει περιουσιακά στοιχεία πριν από την αίτηση πτώχευσης τότε θα έρχεται αντιμέτωπος με ποινικές κυρώσεις.

• Κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης τα οικονομικά του δεδομένα θα ερευνώνται. Ακόμη θα ισχύει και αναδρομική εξέτασή τους για περίοδο τρία έως και πέντε χρόνια.

Και για τις περιπτώσεις αυτές θα υπάρχει το δικαίωμα διατήρησης ενός εισοδήματος το οποίο θα καλύπτει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Με το πτωχευτικό δίκαιο και των φυσικών προσώπων η κυβέρνηση επιδιώκει να τελειώνει γρήγορα με το ιδιωτικό χρέος το οποίο δεν μπορεί να αποπληρωθεί.

Και αυτό τράπεζες αλλά και Δημόσιο δεν πρόκειται να το εισπράξουν ποτέ.

Τα νοικοκυριά αυτά, όμως, θα μπορέσουν να αποκτήσουν μια δεύτερη ευκαιρία και να μπουν έτσι μετά δύο ή τρία χρόνια ξανά δυναμικά στην παραγωγική διαδικασία.

Επιπλέον, ο νόμος Κατσέλη αν και έχει βοηθήσει εκατοντάδες νοικοκυριά με τη διαγραφή μέρους ή και ολόκληρων των οφειλών, εντούτοις δεν δίνει άμεσα ένα τέλος στο πρόβλημα της υπερχρέωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν συγκεντρωθεί υποθέσεις που πρόκειται να εκδικαστούν από το 2023 και μετά.

Ωστόσο, το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης που υπάρχει στην Ελλάδα και η σχέση του Ελληνα με την ακίνητη περιουσία και ιδίως με την κατοικία προβληματίζει εντόνως τα κυβερνητικά στελέχη για την καθιέρωση ή όχι τέτοιου θεσμικού πλαισίου.

Από την άλλη μεριά, η υπαγωγή στη διαδικασία πτώχευσης ιδίως φυσικών προσώπων με μικρές οφειλές δίνει μία σημαντική ώθηση σε αυτά προκειμένου να επαναδραστηριοποιηθούν οικονομικά.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ

Πηγή