Την 19η Αυγούστου 1909 ξέσπασε το κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου στο
Γουδί. Το 1909 αποτέλεσε ημερομηνία σταθμό για τον τόπο. Ερευνητές υποστηρίζουν
ότι η επανάσταση του 1909 ουσιαστικά δεν ήταν επανάσταση. Ήταν αποτέλεσμα των
αδιεξόδων του κλασικού πελατειακού συστήματος το οποίο κυριαρχούσε σε κάθε
τομέα της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Αυτό ως σύστημα «αδράνειας» (κοινωνικής και πολιτικής) που παρεμπόδιζε
οποιαδήποτε απόπειρα οικονομικής, κοινωνικής ή πολιτικής μεταρρύθμισης, είχε
οδηγήσει σε αδιέξοδο και είχε φθάσει στα όριά του. Οι νεοεμφανιζόμενες συνθήκες
κοινωνικής συγκρότησης –κυρίως η είσοδος του κεφαλαίου των Ελλήνων της
διασποράς- απαιτούσαν λύσεις. Έτσι η επανάσταση στην ουσία εξέφραζε στην πράξη
αδιέξοδο αυτό και δημοσιοποιούσε την αδυναμία του πολιτικού-κοινωνικού
συστήματος να βγει από το τέλμα.
Η διέξοδος στην διαφαινόμενη ένσταση ήταν ο Ελ. Βενιζέλος. Οι εκλογές
του 1910, τον ανέδειξαν ως πρώτο βουλευτή της περιφέρειας Αττικής-Βοιωτίας. Η
έλευσή του ουσιαστικά αποτελεί την ανάληψη της ηγεμονίας από το μεγάλο κεφάλαιο
της διασποράς του οποίου ήταν εκφραστής. Η ίδρυση του κόμματος των φιλελευθέρων
από τον Ελ. Βενιζέλο και οι μεταρρυθμίσεις που επέβαλλε αποτελούν ορόσημο στην
Ελληνική πολιτική ιστορία.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864 η οποία υλοποιήθηκε με το σύνταγμα
του 1911, επί της κυβερνήσεως του Ελ. Βενιζέλου επέφερε σημαντικότατες αλλαγές
σ΄ αυτό, όπως η κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών, η καθιέρωση νέων κανόνων
άσκησης της κρατικής εξουσίας, κ.λ.π. Η όλη αναθεωρητική διαδικασία
διοχετεύτηκε στην εγκαθίδρυση «κράτους Δικαίου» σύμφωνα με τις
θέσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου για ριζική αναδιοργάνωση του κρατικού
μηχανισμού και βελτίωση της λειτουργίας του, ακολουθώντας τα πρότυπα των
προηγμένων δυτικοευρωπαϊκών κρατών.
Συγκεκριμένα με το άρθρο 102 του Συντάγματος του 1911 προβλεπόταν ότι: «Μετά την έναρξιν της λειτουργίας του Συμβουλίου της Επικρατείας οι
υπάλληλοι ούτοι από του οριστικού αυτών διορισμού εισί μόνιμοι, εφ΄όσον
υφίστανται αι σχετικαί υπηρεσίαι πλην δε των περιπτώσεων της παύσεως δυνάμει
δικαστικής αποφάσεως, ούτε μετατίθενται άνευ συμφώνου γνωμοδοτήσεως ούτε
απολύονται ή υποβιβάζονται άνευ ειδικής αποφάσεως κατά νόμον οργανωμένου και εκ
μονίμων υπαλλήλων κατά τα δύο τρίτα τουλάχιστον αποτελουμένου συμβουλίου»
Για πρώτη φορά κατοχυρώνεται Συνταγματικά η μονιμότητα των δημοσίων
υπαλλήλων, με σκοπό να καθιερωθεί καθεστώς ουδετερότητας και ανεξαρτησίας τους
από τις πολιτικές επιρροές και τους κομματικούς ανταγωνισμούς και μάλιστα «με
τόση πληρότητα, ώστε δεν απέμεινε σχεδόν τίποτα να προσθέσουν στους θεσμούς
αυτούς από πλευράς ουσιαστικής των δημοσίων υπαλλήλων προστασίας».
Οι λόγοι καθιέρωσης της μονιμότητας, ήσαν καταλυτικοί και οφείλονται
στην ανάγκη διασφάλισης του καθεστώτος εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων λόγω του
ιδιαίτερου ρόλου τους στο πλαίσιο της κρατικής λειτουργίας και της
αντιμετώπισης των αρνητικών και εκδικητικών πρακτικών εις βάρος τους,
όπως συνέβαινε πριν το 1911.
Το Σύνταγμα του 1975 και δημοσιοϋπαλληλικό δίκαιο-αναβάθμιση της θέσης των δημοσίων υπαλλήλων
Δύο από τις κεντρικές,
θεσμικής πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του 1974, η συγκρότηση
της οποίας σηματοδότησε τη Μεταπολίτευση, ύστερα από την πτώση της δικτατορίας
των συνταγματαρχών, ήταν η προσωρινή επαναφορά σε ισχύ του Συντάγματος του 1952
και η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη μορφή του πολιτεύματος. Η πρώτη
μεταπολιτευτική Βουλή θέσπισε το Σύνταγμα του 1975. Πρωτεργάτης του νέου
καταστατικού χάρτη ήταν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος.
Το
Σύνταγμα του 1975 απελευθέρωσε τους δημοσίους υπαλλήλους από τα Συνταγματικά
δεσμά καθώς η ρητή απαγόρευση της απεργίας διατηρήθηκε μόνο για τους
δικαστικούς λειτουργούς και όσους υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας (άρθρο 23 §
2).
Για την
κατοχύρωση της μονιμότητας, προέβλεψε ρητά το άρθρο 103 § 4 σύμφωνα με το
οποίο: «Οι
κατέχοντες οργανικάς θέσεις δημόσιοι υπάλληλοι είναι μόνιμοι εφόσον υφίστανται
οι θέσεις αυταί. Ούτοι εξελίσσονται μισθολογικώς κατά τους όρους του νόμου,
πλην δε των περιπτώσεων της αποχωρήσεως λόγω ορίου ηλικίας και της παύσεως
συνεπεία δικαστικής αποφάσεως, δεν δύνανται να μετατεθούν άνευ γνωμοδοτήσεως,
ουδέ να υποβιβασθούν ή παυθούν άνευ αποφάσεως υπηρεσιακού συμβουλίου,
αποτελουμένου κατά τα δύο τρίτα τουλάχιστον εκ μονίμων δημοσίων υπαλλήλων».
Αποκαταστάθηκε επίσης το προηγούμενο σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας
των δημοσίων υπηρεσιών (Ν. 1811/1951), με τη μερική συμπλήρωση και αναθεώρησή
του με την έκδοση του Π.Δ 611/77, το οποίο ρυθμίζει θέματα της υπηρεσιακής
κατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων.
Στο διάταγμα αυτό ενσωματώθηκε και το Π.Δ. 760/76 «Περί κωδικοποιήσεως
εις ενιαίον κείμενον των ισχυουσών διατάξεων του πειθαρχικού δικαίου των
υπαλλήλων και των Ν.Π.Δ.Δ.
Την περίοδο που ακολουθεί καθιερώθηκαν μια σειρά νόμων και βασικές
αλλαγές στην Δημόσια Διοίκηση λ.χ η καθιέρωση της τριακοπενταετίας, η
οριοθέτηση της έννοιας του Δημοσίου Τομέα, η σύντμηση της διοικητικής
ιεραρχίας, το σύστημα προσλήψεων με κοινωνικά κριτήρια και καθιερώθηκε το
ενιαίο μισθολόγιο για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου