Συνταξιοδοτικά Θέματα : «Προσοχή στις επτά απειλές στον δρόμο προς την έξοδο»

Επτά «παγίδες» στο ασφαλιστικό μπορεί να εμποδίσουν τους υποψήφιους συνταξιούχους να ανοίξουν γρήγορα την πόρτα εξόδου.

Πρόκειται για ειδικές διατάξεις που ισχύουν για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων και σε πολλές περιπτώσεις «απειλούν» το συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι ετοιμάζονται να βγουν με μειωμένη σύνταξη, καθώς υπάρχουν ειδικές διατάξεις ανά Ταμείο (π.χ. ΙΚΑ, φορείς ΔΕΚΟ και τραπεζών). Σημεία «κλειδιά» υπάρχουν και για όσους ετοιμάζονται να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη και ειδικά οι άντρες με ανήλικα στο Δημόσιο πρέπει να προσέξουν τι θα επιλέξουν.
Τις σωστές κινήσεις (π.χ. αναγνώριση πλασματικών) πρέπει να κάνουν και όσοι σχεδιάζουν να βγουν το επόμενο διάστημα στη σύνταξη για να αποφύγουν την ταλαιπωρία. Στόχος είναι να μειώσουν τον χρόνο της αναμονής, καθώς για την έκδοση της πολυπόθητης απόφασης μπορεί να χρειαστούν μέχρι και δύο χρόνια (κυρίως στις περιπτώσεις της διαδοχικής ασφάλισης).

Το «Εθνος-Συντάξεις», με τη βοήθεια του δικηγόρου Διονύση Ρίζου, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, παρουσιάζει έναν αναλυτικό οδηγό για τη συνταξιοδότηση. Συγκεκριμένα τα επτά σημεία που πρέπει να προσέξουν οι συνταξιούχοι είναι τα εξής:

Δ Η Μ Ο Σ Ι Ο

• Συμπλήρωση στο Δημόσιο του πλήρους απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης. Μια παγίδα στην οποία πολλοί ασφαλισμένοι μπορεί να πέσουν στο Δημόσιο με δυσάρεστα αποτελέσματα είναι να θεωρήσουν ότι έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης έχοντας έξι μήνες λιγότερους, θεωρώντας δηλαδή ότι «χαρίζεται» το τελευταίο εξάμηνο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις το λάθος δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα καθώς ο ασφαλισμένος δεν μπορεί να λάβει άμεσα τη σύνταξή του. Να διευκρινίσουμε ότι το «πλασματικό» λεγόμενο εξάμηνο δίδεται μόνο για την προσαύξηση της σύνταξης εφόσον έχει συμπληρωθεί ο απαραίτητος χρόνος για έξοδο και αφορά μόνο τον τρόπο υπολογισμού (και όχι το δικαίωμα εξόδου). Ετσι όσοι ενδιαφέρονται να αποχωρήσουν πρέπει να γνωρίζουν ότι μόνο με συμπληρωμένο τον πλήρη απαιτούμενο χρόνο στο Δημόσιο θα λάβουν σύνταξη.

Ενδεικτικά αναφέρεται το εξής παράδειγμα: δημόσιος υπάλληλος 58 ετών σήμερα έχει συμπληρώσει χρόνο ασφάλισης μαζί με εξαγορά της στρατιωτικής θητείας 34 έτη και 7 μήνες. Μπορεί άμεσα να αποχωρήσει από την εργασία του;

Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος δεν μπορεί να λάβει άμεσα σύνταξη καθώς δεν έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα 35 συνολικά έτη. Δεν θα του χαριστεί το εξάμηνο για να εξέλθει. Επομένως αν υποβάλει αίτηση για σύνταξη, θα εκδοθεί απόφαση με αναστολή για τα 60 (με μειωμένη) ή τα 65 (με πλήρη).

• Η εξαγορά του πλασματικού χρόνου του στρατού και των τέκνων στο Δημόσιο μπορεί να οδηγήσει σε θεμελίωση αναδρομικά το 2010 και απώλεια του ειδικού καθεστώτος των γονέων. Είναι μία από τις επικίνδυνες «παγίδες» στο ασφαλιστικό.

Συγκεκριμένα η εξαγορά πλασματικών ετών στο Δημόσιο γίνεται για θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Πλην όμως ο πλασματικός χρόνος των τέκνων και της στρατιωτικής θητείας λογίζεται θεμελιωτικός ήδη από το 2010.

Έτσι αν ο υπάλληλος εξαγοράσει τον πλήρη χρόνο από τις εν λόγω κατηγορίες και συμπληρωθεί η 25ετία ως το 2010 θα θεμελιώσει αναδρομικά το συνταξιοδοτικό του δικαίωμα. Θα χάσει δηλαδή το ευνοϊκό καθεστώς για τους γονείς που ισχύει για θεμελίωση από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά.

Για παράδειγμα δημόσιος υπάλληλος εκπαιδευτικός με 23 έτη ασφάλισης το 2011 είναι πατέρας δύο ανήλικων παιδιών. Εχει υποβάλει αίτηση εξαγοράς των πλασματικών ετών από τα τέκνα και δύο έτη από τον στρατό. Πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα;

Απάντηση: Ο υπάλληλος του παραδείγματος καθώς έχει ζητήσει να εξαγοράσει πέντε πλασματικά έτη θεμελιώνει αναδρομικά το 2010 και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με 35ετία στα 58. Εάν εξαγοράσει μόνο τις σπουδές θεμελιώνει δικαίωμα το 2011 και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με το ειδικό καθεστώς των γονέων σε ηλικία 52 ετών.

• Οι 100 ημέρες ασφάλισης ανά έτος για τη μειωμένη σύνταξη. Αυτό αφορά τόσο στη θεμελίωση όσο και στην κατάθεση της αίτησης στις μειωμένες συντάξεις του ΙΚΑ.

Πρόκειται για ένα θέμα που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, καθώς κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν στην αγορά εργασίας. Ουσιαστικά απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν συμπληρωμένες 100 ημέρες ασφάλισης κάθε έτος την τελευταία πενταετία τόσο πριν από τη θεμελίωση του δικαιώματός τους όσο και πριν από την κατάθεση της αίτησης για τη σύνταξή τους.

Οι 100 ημέρες μπορούν να προέρχονται από πραγματική ασφάλιση ή και από επιδοτούμενη ανεργία ή ασθένεια ή προαιρετική ασφάλιση, όχι όμως από εξαγορά πλασματικών ετών.

Το εν λόγω καθεστώς εφαρμόζεται για την επιλογή μειωμένης σύνταξης στο ΙΚΑ. Σε περίπτωση που δεν έχουν συμπληρωθεί οι 100 ημέρες ανά έτος τότε η αίτηση θα απορριφθεί. Ενδεικτικά αναφέρεται το έξης παράδειγμα: γυναίκα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ έχει σήμερα 6.000 ημέρες ασφάλισης και είναι 57 ετών. H συγκεκριμένη ασφαλισμένη είναι άγαμη χωρίς παιδιά. Πότε μπορεί να αποχωρήσει με μειωμένη σύνταξη;

Απάντηση: Η ασφαλισμένη του παραδείγματος θα μπορεί να πάρει σύνταξη σε ηλικία 57 ετών μειωμένη καθώς συμπλήρωσε το 55ο έτος της ηλικίας της το 2012. Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί να αιτηθεί τη μειωμένη σύνταξη, να έχει συμπληρωμένες 100 ημέρες στο ΙΚΑ τόσο την τελευταία 5ετία πριν τα 55 (δηλαδή 2007 - 2012) όσο και πριν την αίτηση (δηλαδή 2009 - 2014).

• Οι βεβαιώσεις ασφάλισης από τους συμμετέχοντες φορείς για τη χορήγηση προσωρινής σύνταξης από το ΙΚΑ. Οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ που εμπίπτουν στις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης (π.χ. έχουν ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ ή άλλο συμμετέχοντα φορέα) θα πρέπει πριν υποβάλουν αίτημα συνταξιοδότησης να έχουν φροντίσει να εκδώσουν βεβαίωση χρόνου ασφάλισης από τον φορέα συμμετοχής.

Αυτό καθώς πλέον ζητείται βεβαίωση που να πιστοποιεί τους εν λόγω χρόνους ώστε ο φορέας να προχωρήσει στην έκδοση προσωρινής αλλά και ο ασφαλισμένος να γνωρίζει αν έχει τους απαραίτητους για τη συνταξιοδότηση χρόνους. Επομένως έξι μήνες περίπου πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης στις περιπτώσεις της διαδοχικής είναι απαραίτητο να κινούνται οι σχετικές διαδικασίες.

ΑΝΑΠΗΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

• Οι 600 ημέρες την τελευταία 5ετία στις αναπηρικές συντάξεις. Ιδιαίτερη προσοχή για να αποφύγουν πρόσθετες δυσκολίες και δυσάρεστες εκπλήξεις θα πρέπει να δείχνουν οι δικαιούχοι αναπηρικών συντάξεων στο κατά πόσον είναι εφικτή η χορήγηση σε αυτούς συνταξιοδοτικής παροχής.

Έτσι για τις περιπτώσεις που δεν έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης είναι απαραίτητο να έχουν συμπληρωθεί την τελευταία 5ετία 600 ημέρες πραγματικής ασφάλισης. Για το σκοπό αυτό δεν χρησιμοποιούνται οι ημέρες ανεργίας ή επιδοτούμενος χρόνος ούτε μπορούν να εξαγοραστούν πλασματικοί.

Επομένως είναι απαραίτητο ο ασφαλισμένος που δεν έχει 15ετή ασφάλιση να ελέγχει αν τα τελευταία 5 έτη έχει επικολλήσει τα απαιτούμενα 600 ένσημα.

Εξαγορά πλασματικών και προσωρινή σύνταξη

• Οι αιτήσεις εξαγοράς πλασματικών ετών στα ταμεία του ιδιωτικού τομέα για τη χορήγηση προσωρινής σύνταξης.

Πρακτική πλέον στους φορείς του ιδιωτικού τομέα έχει γίνει να ζητούν να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες εξαγοράς των πλασματικών ετών για να χορηγούν την προσωρινή σύνταξη.

Έτσι οι ασφαλισμένοι θα πρέπει λίγο καιρό πριν να έχουν ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες καθώς χωρίς αυτές η καταβολή της προσωρινής σύνταξης μπορεί να καθυστερήσει πολλούς μήνες.

Είναι χαρακτηριστικό πως για ασφαλισμένους του ΙΚΑ που υποβάλλουν αίτημα συνταξιοδότησης χωρίς να έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία εξαγορών, η καταβολή της προσωρινής σύνταξης θα καθυστερήσει πλέον των 8 μηνών με συνέπεια ο ασφαλισμένος να μη λαμβάνει κανένα ποσό σύνταξης μέχρι τότε.

Απαραίτητες οι 750 ημέρες την τελευταία 5ετία στις τράπεζες

• Οι 750 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία για όσους πρόκειται να λάβουν μειωμένη σύνταξη από τα Ταμεία των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών. Με τη σειρά εθελουσίων εξόδων που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία 2 έτη για ασφαλισμένους στα Ταμεία των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών είναι ιδιαίτερα σημαντικό για να μη βρεθούν προ εκπλήξεως οι ασφαλισμένοι να σημειώσουμε πως για τη λήψη μειωμένης σύνταξης (όχι για τη θεμελίωση) είναι απαραίτητη προϋπόθεση η συμπλήρωση 750 ημερών ασφάλισης στον φορέα την τελευταία 5ετία πριν από την αίτηση.

Επομένως όσοι έχουν κάνει χρήση των προγραμμάτων εθελουσίας με σκοπό τη μειωμένη σύνταξη (με 25ετία συμπληρωμένη στα 55 ή στα 56 ή στα 58 οι γυναίκες και στα 60 οι άντρες) θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τη διαδικασία ασφάλισής τους ως την αίτηση σύνταξη. Θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν συμπληρωθεί οι εν λόγω 750 ημέρες την προηγούμενη 5ετία. Οι εν λόγω ημέρες δεν μπορούν να αντικατασταθούν με εξαγορές από πλασματικούς χρόνους.

Ενδεικτικά αναφέρεται το εξής παράδειγμα: ασφαλισμένος στο ΤΑΠ - ΟΤΕ με 25ετία συμπληρωμένη το 2011 έκανε χρήση της εθελουσίας το 2012 και είναι σήμερα 57 ετών. Πότε και πώς θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απάντηση: Ο ασφαλισμένος του παραδείγματος έχει θεμελιώσει δικαίωμα ώστε να ανοίξει την πόρτα εξόδου στα 60 με μειωμένη σύνταξη και τα 65 με πλήρη. Θα μπορεί επομένως με μειωμένη να συνταξιοδοτηθεί το 2017 με το «πέναλτι» να φτάνει στο 30%.

Πλην όμως για να λάβει τότε τη σύνταξη, θα πρέπει να έχει 750 ημέρες ασφάλισης την 5ετία (από το 2012 έως το 2017).

Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ- Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ
Πηγή