10 σημεία πριν την έξοδο για 200.000 ασφαλισμένους

Περίπου 200.000 ασφαλισμένοι είναι ένα βήμα πριν από την «έξοδο», καθώς έχουν θεμελιώσει ή πρόκειται να θεμελιώσουν σε σύντομο διάστημα συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πρέπει να γνωρίζουν δέκα σημεία πριν καταθέσουν τα χαρτιά τους για να αποφύγουν δυσάρεστες παγίδες.

Υπάρχουν περιπτώσεις που συμφέρει η... επίσπευση της αποχώρησης, καθώς η παραμονή στην εργασία δεν οδηγεί σε προσαύξηση της σύνταξης. Για άλλες όμως κατηγορίες ασφαλισμένων η δωρεάν αναγνώριση πλασματικών μπορεί να αποτελέσει τη λύση για τη συνταξιοδότηση.

Νέα αύξηση έρχεται το 2015 στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση με βαρέα ένσημα

Αναλυτικά τα βασικά σημεία που πρέπει να προσέξουν οι ασφαλισμένοι είναι τα εξής:

• Πώς γίνεται η θεμελίωση δικαιώματος. Η θεμελίωση δικαιώματος γίνεται με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων τόσο όσον αφορά τον χρόνο ασφάλισης όσο και το όριο ηλικίας. Η κατοχύρωση σημαίνει τη συμπλήρωση προϋποθέσεων για να «κλειδωθεί» το σχετικό δικαίωμα και να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον. Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως:

• Στο Δημόσιο η θεμελίωση είναι μία έννοια και δεν διαχωρίζεται από την κατοχύρωση. Εννοείται η συμπλήρωση και το κλείδωμα «προϋποθέσεων» για να μπορεί να συνταξιοδοτηθεί ο ασφαλισμένος με το όριο ηλικίας και τις προϋποθέσεις του έτους που συμπληρώνουν την 25ετία. Μόνο στους τριτέκνους η θεμελίωση γίνεται με 20ετία.

Στην 25ετία περιλαμβάνεται κάθε χρόνος που έχει διανυθεί σε φορέα κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κ.α.) αλλά και ο χρόνος στο Δημόσιο από την ημερομηνία δημοσίευσης του σχετικού ΦΕΚ ή από την ορκωμοσία, αν έχουν παρέλθει 30 ημέρες έως την ανάληψη υπηρεσίας. Λαμβάνονται υπ' όψιν και οι πλασματικοί χρόνοι που προβλέπει ο νόμος 3865/2010 για θεμελίωση μετά το 2011, ενώ τα πλασματικά έτη των τέκνων μετράνε «εξτρά».

Στο ΙΚΑ για θεμελίωση αρκούν η συμπλήρωση 5.500 ημερών και ανηλικότητα, ενώ για το Δημόσιο και τα Ταμεία των ΔΕΚΟ απαιτείται 25ετία

Προσοχή, καθώς το πλασματικό εξάμηνο δεν χρησιμοποιείται για τη θεμελίωση δικαιώματος αλλά μόνο για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης. Ετσι σε περίπτωση που ασφαλισμένος έχει 24 έτη και 6 μήνες ασφάλιση, δεν θεωρείται ότι έχει θεμελιώσει δικαίωμα αλλά απαιτούνται 25 έτη πραγματικής ασφάλισης.

• Στα ασφαλιστικά ταμεία οι κατηγορίες που η θεμελίωση δικαιώματος γίνεται με μόνη τη συνδρομή του χρόνου ασφάλισης είναι όσες απαιτούν 35ετία (10.500 ημέρες ασφάλισης). Για τους ασφαλισμένους της εν λόγω κατηγορίας η συμπλήρωση της 35ετίας γίνεται με χρήση όλων των χρόνων που έχουν διανυθεί σε φορείς κύριας ασφάλισης αλλά και των πλασματικών ετών (στρατός, σπουδές, τέκνα, ανεργία).

Ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει με τη συμπλήρωση της 35ετίας το όριο ηλικίας και τον χρόνο ασφάλισης που ισχύει εκείνη τη στιγμή. Η συμπλήρωση της 35ετίας δεν σημαίνει αυτόματα και τη λήξη της ασφάλισης μιας και μπορεί να απαιτείται επιπλέον χρόνος για την πλήρωση όλων των προϋποθέσεων για αίτηση συνταξιοδότησης.

Ειδική περίπτωση θεμελίωσης με μόνο τον χρόνο ασφάλισης γίνεται στο ΙΚΑ με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης. Για την εν λόγω κατηγορία ισχύει ό,τι και για την 35ετία.

Σε δυο κατηγορίες βαρέων ενσήμων στο ΙΚΑ η θεμελίωση δικαιώματος γίνεται με μόνη τη συνδρομή του χρόνου ασφάλισης. Για τις γυναίκες που συμπληρώνουν 4.500 ημέρες εκ των οποίων 3.600 στα βαρέα και για τους άνδρες που συμπληρώνουν 10.500 ημέρες συνολικά εκ των οποίων 7.500 ημέρες στα βαρέα. Οι ασφαλισμένοι-ες που συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις αυτές κατοχυρώνουν το ηλικιακό όριο της στιγμής συμπλήρωσης.

• Τι αλλάζει στα όρια ηλικίας των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Νέα αύξηση έρχεται το 2015 στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση. Πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται στα 62 και μειωμένη στα 60.

Φέτος ο ασφαλισμένος που θα συμπληρώσει τα 10.500 ένσημα από τα οποία 7.500 στην ασφάλιση των βαρέων και ανθυγιεινών θα μπορεί να αποχωρήσει σε ηλικία 59 ετών και 6 μηνών με μειωμένη σύνταξη και σε ηλικία 61 ετών και 6 μηνών με πλήρη.

• Επίσπευση της συνταξιοδότησης με δωρεάν αναγνώριση πλασματικών ετών. Οι ασφαλισμένοι δεν θα χρειαστεί να καταβάλλουν ούτε ένα ευρώ για συγκεκριμένες κατηγορίες πλασματικών.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η επιδοτούμενη από τον ΟΑΕΔ ανεργία, η επιδοτούμενη κύηση και λοχεία, η επιδοτούμενη ασθένεια κ.α. Προσοχή, καθώς τα συγκεκριμένα έτη ασφάλισης μπορεί να οδηγήσουν σε θεμελίωση πλην όμως δεν χρησιμοποιούνται για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης.

Οι ασφαλισμένοι πρέπει να γνωρίζουν ακόμα πως για θεμελίωση πριν την 31η Δεκεμβρίου 2010 υπάρχουν περιορισμοί με βάση τη νομοθεσία (π.χ. μέχρι 200 ημέρες επιδότηση ΟΑΕΔ την τελευταία 10ετία).

• Νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης. Οσοι ασφαλισμένοι θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2015 θα δουν τη σύνταξή τους να υπολογίζεται με νέο σύστημα. Συγκεκριμένα θα υπολογίζεται:

• Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31 Δεκεμβρίου 2010 που υπολογίζεται με τις διατάξεις που εξακολουθούν να ισχύουν και

• Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους από το 2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους και υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές του ν. 3863/2010.

Το τελικό ποσό θα προκύπτει από το άθροισμα της βασικής σύνταξης (360 ευρώ) και της αναλογικής σύνταξης (ανάλογα με τα έτη ασφάλισης).

• Διαδοχική ασφάλιση. Στις περιπτώσεις των ασφαλισμένων που έχουν χρόνο σε περισσότερα από δύο ταμεία ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνει με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης. Ο νόμος 3863/2010 διόρθωσε τις όποιες αδικίες και στρεβλώσεις υπήρχαν στον υπολογισμό των ποσών της διαδοχικής κι έτσι ελαχιστοποιήθηκαν οι απώλειες που βλέπαμε παλαιότερα. Κατά συνέπεια συμφέρει ο υπολογισμός των χρόνων με τη διαδοχική και λιγότερο η προσπάθεια θεμελίωσης σε 2 φορείς για δεύτερη αυτοτελή σύνταξη.

Για όσους έχουν χρόνο ασφάλισης σε περισσότερους του ενός φορείς χρειάζεται προσοχή. Είναι απαραίτητη η έκδοση πριν την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για τον χρόνο ασφάλισης που έχουν σε άλλους φορείς.

Με αυτόν τον τρόπο πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει σε άλλα Ταμεία πλην εκείνου που έχουν υποβάλει το αίτημα εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη έκδοση της προσωρινής σύνταξης και την ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου. Η εν λόγω διαδικασία αφορά τόσο τους ιδιωτικούς όσο και τους δημοσίους υπαλλήλους. Το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ χορηγούν τις εν λόγω βεβαιώσεις από τα τοπικά τμήματα μητρώου.

• Τακτοποίηση οφειλών σε Ταμεία. Μεγάλη σημασία ειδικά για τους ασφαλισμένους που έχουν χρόνο ασφάλισης στον ΟΑΕΕ έχει να είναι τακτοποιημένες τόσο οι οφειλές που έχουν στον Φορέα όσο και τυχόν εκκρεμότητες φορολογικής φύσεως που αφορούν εταιρείες ή δραστηριότητες του παρελθόντος. Για τον σκοπό αυτό καλό είναι οι έχοντες στο παρελθόν εμπορικές δραστηριότητες να εκδώσουν ένα πιστοποιητικό από τα αρμόδια επιμελητήρια και να έχουν κλείσει όλες τις εν λόγω δραστηριότητες (αφού μια τέτοια εκκρεμότητα μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση ακόμη και ενός έτους). Εάν επιθυμούν στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ο πληρωμένος χρόνος. Αντίθετα σε περίπτωση που χρειάζεται όλος ο χρόνος του ΟΑΕΕ, πρέπει να εξοφληθεί.

• Συνέχιση της ασφάλισης. Στην περίπτωση που η ασφάλιση διακοπεί απότομα ο ασφαλισμένος μπορεί μόνος του να συνεχίσει να καλύπτει τις εισφορές του ώστε να φτάσει τον απαραίτητο χρόνο. Η επιλογή αυτή είναι πολύ σημαντική στη μειωμένη σύνταξη όταν και απαιτούνται 100 ημέρες ανά έτος τα τελευταία 5 χρόνια πριν από την υποβολή της αίτησης. Ετσι στο ΙΚΑ μπορεί να κάνει ο ασφαλισμένος προαιρετική ασφάλιση εφόσον έχει τουλάχιστον 3.000 ημέρες συνολικά.

• Παραμονή στο Δημόσιο. Υπάρχουν περιπτώσεις που σίγουρα συμφέρει η παραμονή στην εργασία από μια πρόωρη έξοδο στη σύνταξη. Ετσι σε πρώτη φάση συμφέρει η παραμονή εφόσον ο ασφαλισμένος έχει μικρό χρόνο στο Δημόσιο και μεγάλο χρόνο διαδοχικής. Επίσης εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί 12 έτη και 6 μήνες που είναι απαραίτητοι για να χορηγηθεί εφάπαξ.

Πότε συμφέρει η εξαγορά στην επικουρική του Δημοσίου

• Eνα σημαντικό θέμα για τους δημοσίους υπαλλήλους που βρίσκονται στα όρια συνταξιοδότησης είναι το κατά πόσο συμφέρει η εξαγορά στο ΤΕΑΔΥ και το Μετοχικό Ταμείο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις και ειδικότερα σε όσους συνταξιοδοτούνται με το καθεστώς των γονέων ανηλίκων και των τριτέκνων, θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως σίγουρα εφόσον απαιτείται εξαγορά λίγου χρόνου για θεμελίωση και χορήγηση των εν λόγω παροχών (ΤΕΑΔΥ, ΜΤΠΥ) είναι συμφέρουσα επιλογή.

Οσα χρήματα και αν κληθεί να πληρώσει ο ασφαλισμένος (περίπου 60 ευρώ τον μήνα για κάθε Ταμείο) αυτό σημαίνει ότι θα του δοθεί δικαίωμα σε καταβολή μιας παροχής από ένα σχετικά χαμηλό όριο ηλικίας. Επομένως κάποια στιγμή επέρχεται απόσβεση στα ποσά που δίνει.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε όσους έχουν διαδοχική ασφάλιση με ΟΑΕΕ, στον οποίο δεν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση.

Τα κατώτατα όρια για μητέρες ανηλίκων

• Τα κατώτατα όρια για τις μητέρες ανηλίκων. Οι μητέρες ανήλικων τέκνων που έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για να αποχωρήσουν με μειωμένη σύνταξη και είναι ήδη 50 ετών θα πρέπει να σκεφτούν κατά πόσον αξίζει να λάβουν τη σύνταξή τους άμεσα ή να αναμένουν μέχρι να συμπληρώσουν το όριο ηλικίας για την πλήρη σύνταξη.

Οι αμειβόμενες με χαμηλές αποδοχές θα πρέπει να σταθμίσουν κατά πόσον συμφέρει η παραμονή για αυτές στην εργασία καθώς είναι πολύ πιθανό για αυτές να αμείβονται εφόσον συνταξιοδοτηθούν με μεγαλύτερη σύνταξη από τον μηνιαίο μισθό τους.

Αυτό καθώς στις περιπτώσεις συνταξιοδοτήσεων με χαμηλές αποδοχές τίθεται σε εφαρμογή ο θεσμός των κατωτάτων ορίων και η σύνταξη του ΙΚΑ ουσιαστικά χορηγείται χωρίς καμιά μείωση στα 50. Ετσι τυχόν παραμονή μέχρι τα 55 ή το όριο της πλήρους δεν προσδίδει ουσιαστική προσαύξηση στη σύνταξη και συμφέρον σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να λαμβάνει η ασφαλισμένη τη σύνταξη από το όριο για τη μειωμένη ανάλογα με το έτος θεμελίωσης.

Για παράδειγμα ασφαλισμένη με 6.100 ημέρες ασφάλισης θεμελίωσε το 2010 και είναι σήμερα 50 ετών και άνεργη. Με τη σύνταξή της να υπολογίζεται με το κατώτατο όριο του ΙΚΑ θα λάβει 518 ευρώ. Στην περίπτωση που αναμείνει και αιτηθεί τη συνταξιοδότηση στα 55 τότε το ποσό της σύνταξης θα είναι στα 560 ευρώ περίπου.

Είναι επομένως σαφές ότι συμφέρει να υποβάλει το αίτημά της το δυνατόν γρηγορότερο.

Σημειώνεται πως μόνο με τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και την ύπαρξη ανήλικου τέκνου κλειδώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα οι μητέρες ανηλίκων. Στη συνέχεια μπορούν να παραμείνουν στην εργασία τους και να αποχωρήσουν όποτε πιάσουν το όριο ηλικίας χωρίς να επηρεάζονται από τυχόν ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Στο ΙΚΑ για θεμελίωση αρκούν η συμπλήρωση 5.500 ημερών και ανηλικότητα ενώ για το Δημόσιο και τα Ταμεία των ΔΕΚΟ απαιτείται 25ετία. Σημείωση για το Ταμείο Νομικών ο απαραίτητος χρόνος είναι τα 21,5 έτη.

Και σε αυτή την περίπτωση για τη συμπλήρωση του χρόνου λαμβάνονται υπ' όψιν οι χρόνοι πραγματικής ασφάλισης που έχουν διανυθεί σε φορείς και οι πλασματικοί. Προσοχή χρειάζεται καθώς για τη θεμελίωση με τις διατάξεις ανήλικου τέκνου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο πλασματικός χρόνος των παιδιών.

Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ - Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ

Πηγή